برهم‌کنش تلقیح قارچ میکوریز glumus verciforme و عنصر سلنیم بر شاخص‌های رشد و بیوشیمیایی گیاه دارویی بادرشبو (dracocephalum moldavica l.) در شرایط تنش خشکی

تنش خشکی منجر به کاهش رشد و تغییر شاخص‌های بیوشیمیایی گیاهان می‌شود. به‌منظور بررسی تاثیر تلقیح با قارچ میکوریز و سلنیم بر کاهش اثرهای مخرب تنش خشکی، این آزمایش به‌صورت اسپلیت پلاتفاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در شرایط گلخانه‌ای بر روی گیاه بادرشبو (dracocephalum moldavica l.) اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سه سطح خشکی براساس حداکثر تخلیه مجاز (maximum allowable depletion) (بدون تنش، 0.75 حداکثر تخلیه مجاز و 0.5حداکثر تخلیه مجاز) و فاکتورهای فرعی شامل سلنیم در سه سطح (صفر، 100 میکروگرم به ازای هر بوته و 200 میکروگرم به ازای هر بوته) و تلقیح با قارچ میکوریزای (glumus verciforme) در دو سطح (بدون قارچ، دارای قارچ) بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش ارتفاع بوته، وزن خشک گیاه و سطح برگ شد؛ به‌طوری که کمترین و بیشترین میزان این صفات، به‌ترتیب در تلقیح با قارچ در 0.75 حداکثر تخلیه مجاز و در شرایط بدون تنش خشکی حاصل شد. در شرایط بدون تنش، ارتفاع بوته، وزن خشک گیاه و سطح برگ حاصل از تلقیح با قارچ و سلنیم به‌طور معنی‌داری بیشتر از شاهد بود. در تمام سطوح تنش خشکی، میانگین فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و پراکسیداز در گیاهان تلقیح شده با قارچ همراه با سلنیم به‌طور معنی‌داری بیشتر از شاهد بود. کمترین میزان فعالیت آنزیم کاتالاز (25.06) و کمترین میزان پراکسیداز (14.81) در تیمار شاهد بدون قارچ و سلینیم در شرایط تنش 0.75 حداکثر تخلیه مجاز بدست آمد و بیشترین میزان فعالیت آنزیم کاتالاز (53.62) در تیمار 200 میکروگرم سلنیم و تلقیح با قارچ در شرایط بدون تنش و بیشترین میزان فعالیت پراکسیداز (31.59) در شرایط تنش 0.5 حداکثر تخلیه مجاز و تلقیح با قارچ و استفاده از 200 میکروگرم سلنیم بود. همچنین تلقیح با قارچ همراه با کاربرد سلنیم موجب افزایش میزان پرولین در حدود 1 تا 1.5 برابر و مالون دی‌آلدئید در حدود 1.3 تا 1.5 برابر نسبت به شاهد در شرایط تنش خشکی شده است. نتایج نشان داد که حضور میکوریزا و عنصر سلنیم در شرایط تنش خشکی تاثیر مثبتی بر رشد و خصوصیات بیوشیمیایی موردمطالعه داشت.

Interaction between arbuscular mycorrhizae fungi inoculation (Glumus verciforme) and selenium nutrition on growth and biochemical indices of Moldavian balm (Dracocephalum moldavica L.) under drought stress condition

Drought stress causes reduction in growth and changes in biochemical indices of plants. In order to investigate the effect of arbuscular mycorrhizal fungi and selenium on reduction the detrimental effects of drought stress in Moldavian balm (Dracocephalum moldavica L.), a split plotfactorial experiment based on complete randomized block design with four replications was carried out under greenhouse condition. The main factor was three levels of drought [control, 0.75 Maximum Allowable Depletion (MAD) and 0.5 MAD] and sub factors included selenium at three levels (0, 100 μg per plant and 200 μg per plant) and inoculation with mycorrhizal fungi in two levels (noninoculated as control and Glomus.verciforme). The results indicated that drought stress reduced height, dry weight and leaf area of plants. The lowest and highest value for all of these characteristics was obtained at 0.75 MAD and without drought stress, respectively. In nonstress condition, height, dry weight and leaf area of plants obtained from inoculation with mycorrhizal fungus and selenium were significantly higher than those of control. In all levels of drought stress, the content of catalase and peroxidase enzymes in plants inoculated with mycorrhizal fungus and selenium was significantly higher than that of control. The lowest content of catalase enzyme (25.06) was obtained in control and lowest content of peroxidase (14.81) was in the treatment with mycorrhizal fungus and selenium under 0.75 MAD drought stress. The highest content of catalase enzyme (53.62) was in inoculation with mycorrhizal fungus and 200μg selenium without stress, and the highest content of peroxidase (31.59) was obtained in 0.5 MAD stress and inoculation with mycorrhizal fungus and 200 μg selenium. Also, in condition of inoculation with fungus and selenium, the content of proline and MDA increased about 1 to 1.5 folds and about 1.3 to 1.5 folds, respectively, more than the control. Results showed that the presence of mycorrhiza and selenium in drought stress condition had a positive effect on growth and biochemical indices studied.