بررسی تاثیر روش‌های مختلف خشک کردن و ترکیب‌های افزودنی بر روی خواص فیزیکی و شیمیایی عصاره گیاه بادرشبو (dracocephalum moldavica l.)

خشک کردن یکی از مراحل اصلی در فرایند پس از برداشت گیاهان دارویی است که نقش مهمی در کمّیت و کیفیت مواد موثره آنها دارد. به‌منظور بررسی تاثیر روش‌های مختلف خشک کردن شامل آون (40 و 80 درجه سانتی‌گراد) و خشک‌کن پاششی (120 درجه سانتی‌گراد) در حضور کمک خشک‌کن‌های مالتودکسترین (m)، مالتودکسترین و پکتین سیب (m+p) و بدون کمک خشک‌کن، آزمایش‌هایی بر روی عصاره گیاه بادرشبو (dracocephalum moldavica l.) به‌صورت طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. پس از خشک کردن نمونه‌ها صفاتی همانند جریان‌پذیری پودر حاصل، شاخص‌های رنگی پودر شامل روشنیتیرگی (l*)، قرمزی (a*)، زردی (b*)، chroma (شاخص اشباع)، hue (زاویه رنگ غالب) و برخی خواص فیتوشیمیایی مانند محتوای فنل کل، فلاونوئید کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی ارزیابی شدند. نتایج نشان‌دهنده تاثیر معنی‌دار روش‌های مختلف خشک کردن بر روی صفات اندازه‌گیری شده بود. پودرهای خشک شده به‌وسیله آون در دو دمای 40 و 80 درجه سانتی‌گراد نسبت به سایر تیمارها از جریان‌پذیری خوبی برخوردار بودند. بیشترین مقدار l* در تیمار خشک شده (m) با مقدار 76.61 و کمترین مقدار این شاخص در تیمار خشک شده با آون در دمای ºc80 با مقدار 24.36 مشاهده شد. بیشترین مقدار فنل کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی در تیمار خشک‌ شده با (m+p) به‌ترتیب با مقدار 19.72 میلی‌گرم در گرم برگ گیاه و 73.16% مشاهده شد. کمترین مقدار فنل کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی در تیمار خشک شده با خشک‌کن پاششی و بدون کمک خشک‌کن به‌ترتیب با مقادیر 4.11 و 10.41 مشاهده شد. بیشترین مقدار فلاونوئید کل در تیمار m)) با مقدار 1.487 میلی‌گرم در گرم برگ گیاه مشاهده شد. با توجه به نتایج بدست آمده و نظر به اهمیت ترکیب‌های فیتوشیمیایی گیاه بادرشبو، روش خشک کردن (m+p) به‌دلیل حفظ بیشتر ترکیب‌ها قابل توصیه است.

Effects of different drying methods and additives on the physicochemical properties of Moldavian balm (Dracocephalum moldavica L.) extract

Drying is one of the main stages after harvesting of medicinal plants, playing an important role in the quantity and quality of their active ingredients. In order to investigate the effects of different drying methods such as oven drying (40°C and 80°C) and spray drying (in the presence of maltodextrin, maltodextrin with apple pectin and without carrier), the experiments were carried out on a plant extract of Moldavian balm (Dracocephalum moldavica L.) in a completely randomized design (CRD) with three replications. After drying of the samples, the properties of powders such as flowability, color parameters including brightness (L*), redness (a*), yellowing (b*), chroma, hue angle, and some chemical properties including phenolic compounds, total flavonoid, and antioxidant activity were evaluated. The results indicated significant effects of different drying methods on physiochemical properties of the powders. The ovendried powders in air temperature (40 and 80°C) had more desirable flowability in comparison to spray dried samples. The highest amount of L* was observed in spray dried samples in presence of maltodextrin, and the lowest value was observed in oven dried samples at the air temperature of 80°C (76.61 and 24.36, respectively). The highest total phenol content and antioxidant activity were observed in spray dried samples in the presence of maltodextrin and apple pectin (19.72 mg/g DW, %73.16, respectively). The lowest total phenol content and antioxidant activity were observed in spray dried samples without carrier (4.11 mg/g DW, %10.41, respectively). The highest amount of flavonoid was observed in spray dried samples in the presence of maltodextrin (1.487 mg/g DW).