بررسی میزان شیکوریک، کلروژنیک، کافئیک اسید و فعالیت آنتی‌اکسیدانی در چند گونه بومی ایران در مقایسه با echinacea purpurea l. در مراحل مختلف نموی

پلی‌فنل‌ها و فلاونوئیدها به‌عنوان آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی در بسیاری از گونه‌های دارویی تیره کاسنی وجود دارند. شیکوریک اسید و کلروژنیک ‌اسید نوعی پلی‌فنل و از مشتقات کافئیک ‌اسید می‌باشند. این دو ترکیب به ویژه شیکوریک اسید در گیاه echinacea purpurea l. به فراوانی یافت می‌شوند. این پژوهش با هدف شناسایی منابع بومی ایران برای تولید شیکوریک اسید و کلروژنیک ‌اسید و همچنین کافئیک اسید به‌عنوان پیش‌ساز این دو ترکیب انجام شده است. به این منظور برگ، ساقه و ریشه پنج گونه بومی ایران از تیره کاسنی به نام‌های lactuca undulata، lactuca serriola، leontodon asperrimus، cichorium intybus و sonchus oleraceus در طی دو مرحله رویشی و زایشی از شمال شرق ایران جمع‌آوری و خشک شدند. بذرهای e. purpurea نیز خریداری و در شرایط گلخانه کشت داده شد. نتایج نشان داد که بیشترین میزان شیکوریک اسید (3.6 میلی‌گرم بر گرم ماده خشک) و کافئیک اسید (28.8 میلی‌گرم بر گرم ماده خشک) در ریشه گیاه e. purpurea به‌ترتیب در طی مرحله زایشی و رویشی وجود دارد. مقایسه عصاره‌های مختلف گونه‌های بومی با یکدیگر نشان داد که ساقه گیاه l. undulata در مرحله زایشی و ریشه گیاه l. asperrimus در مرحله رویشی به‌ترتیب بیشترین میزان شیکوریک اسید و کلروژنیک اسید (2.3 و 8.1 میلی‌گرم بر گرم ماده خشک) را داشت. کمترین ic50 مربوط به ریشه‌های گیاه e. purpurea در مرحله زایشی بود. از میان گونه‌های بومی مورد بررسی، به‌نظر می‌رسد که گیاهان l. undulata و l. asperrimus منابع بومی مناسب برای استخراج شیکوریک اسید، کلروژنیک اسید و کافئیک اسید می‌باشند.