بررسی عوامل مولد گزعلفی quercus infectoria و نحوه تولید و بهره‎برداری

گز علفی که به نامهای مان کردی، مان بلوط ودر زبان کردی «گزو» و در گویش لری «گزوله» نامیده می شود، درواقع نوعی مان و یکی از محصولات فرعی و با ارزش جنگلهای بلوط غرب به ویژه زاگرس شمالی است، که به صورت شهدی غلیظ بر روی برگها وشاخه‌های جوان دوگونه بلوط به نامهای دارمازو (quercus infectoria oliv.)و بلوط لبنانی (q.libani oliv.) و زیر گونه‌های آنها بوجود آمده و مورد استحصال قرار می‌گیرد. این فرآورده در واقع ترشحات قندی موسوم به «عسلک» است که در نتیجه فعالیت دفعی پوره‌ها و حشرات کامل دو گونه شته به نامهای( thelaxes suberi del;و tuberculoides annulatus annulatus hart.)در سطح برگ درختان بلوط به شکل قطرات شبنم مانندی در فاصله زمانی محدود ظاهر شده، بعد در مجاورت هوا تقریباً سفت و متبلور می شود وبه صورت دانه‌های ریز شکر مانند در آمده ومورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. زمان تولید و بهره‌برداری از این محصول اواخر بهار ودر مواردی اوایل پاییز است که معمولاً با تغییر ناگهانی هوا وفعال شدن حشرات مولد صورت می‌پذیرد. مناطق پراکنش گیاه میزبان و همچنین حشرات مولد گز علفی مکانهای محدودی از استانهای آذربایجان‌غربی، کردستان، کرمانشاه و لرستان است که بر اساس مطالعات سال‌های اخیر در سه استان آذربایجان‌غربی، کردستان ولرستان شته‌های مولد در شرایط مناسب و خاص از نظر جمعیتی و تراکم طغیان نموده که قادر به تولید گزعلفی قابل بهره‌برداری هستند. این ماده قندی از اهمیت غذایی، دارویی و اقتصادی برخوردار می باشد

Investigatian of Oak Manna of Quercus infectoria (GaseAlafi) and production mechanism and utilization.

GazeAlfi (oak manna) is a valuable by product of western oak forests especically in northern parts of Zagross . The material has high medicinal and comercial value. The manna is produces on the leave surfaces and yong branches of two species (Quercus infectoria Oliv. and Q. brantii Oliv.) by nymphs and adults activithes of two aphids: (Tuberculoides anulatus Hartig and Thelaxes suberi Del.). The material then is sticken as sugar cristalized and used. Production and utilization time of this material is on late spring and sometimes on first atumn. Distribution of host plants and aphids are in west Azarbaijan, Kordestan, Kermanshah and Lorestan provinces, but producer aphids in west Azarbaijan, Kordestan and Lorestan provinces are able to produce manna.