اثر محلول‌پاشی سلنیوم، بور و آهن بر برخی صفات فیزیولوژیک و گلیکوزیدهای استویا (stevia rebaudiana bertoni) تحت تنش شوری

به‌منظور بررسی محلول‌پاشی سلنیوم، بور و آهن بر عملکرد برگ، میزان رنگریزه‌های فتوسنتزی، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و میزان گلیکوزیدهای استویول گیاه استویا (stevia rebaudiana bertoni) تحت تنش شوری، آزمایشی در شهرستان انزلی استان گیلان به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در سال 951394 اجرا شد. سطوح تنش شوری با استفاده از کلرید سدیم در چهار سطح شاهد (کمتر از 10)، 30، 60 و 90 میلی‌مولار و محلول‌پاشی با استفاده از ترکیب‌های مختلف از سه عنصر آهن، بور و سلنیوم اعمال شد. نتایج نشان داد که اثر تنش شوری و محلول‌پاشی بر عملکرد برگ، میزان رنگریزه‌های کلروفیل (a، b و کل)، کاروتنوئید، محتوی پروتئین، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان کاتالاز (cat)، پراکسیداز (pox) و سوپراکسید دیسموتاز (sod) و ترکیب‌های تشکیل‌دهنده گلیکوزیدهای استویول معنی‌دار بودند. بیشترین کلروفیل کل، کلروفیل a و کلروفیل b به‌ترتیب با میانگین 39.4، 24.8 و 14.6 میکروگرم بر گرم وزن تر در محلول‌پاشی با ترکیب سه عنصر آهن+بور+سلنیوم در شرایط عدم شوری بدست آمد. بیشترین محتوی پروتئین در محلول‌پاشی با ترکیب آهن و سلنیوم در سطح شوری 90 میلی‌مولار بود که موجب افزایش 5.3 برابری نسبت به تیمار شاهد شد. بیشترین فعالیت آنزیم cat و sod به‌ترتیب در محلول‌پاشی با ترکیب سه عنصر و ترکیب سلنیوم و آهن در سطح شوری 90 میلی‌مولار بود که در مقایسه با تیمار شاهد باعث افزایش حدود 130 و 11 برابری فعالیت این آنزیم‌ها شد. بیشترین و کمترین میزان ریبودیوزاید a، استویوزاید و ریبودیوزاید c به‌ترتیب در محلول‌پاشی با ترکیب سه عنصر (آهن + بور + سلنیوم) در سطح شوری 30 میلی‌مولار و عدم محلول‌پاشی در سطح شوری 90 میلی‌مولار بدست آمد. به‌طور کلی به‌منظور دستیابی به میزان بالاتر گلیکوزیدهای استویول، محلول‌پاشی با ترکیب سه عنصر سلنیوم، بور و آهن و تنش شوری تا سطح 30 میلی‌مولار توصیه می‌گردد.