شناسایی و رتبه‌بندی شاخص‌های ارزیابی پایداری صندوق‌های بازنشستگی در ایران

صندوق‌های بازنشستگی در ایران از نوع مزایای معین است و پایداری آن‎ها از اهمیت بالایی برخوردار است. بااین‌وجود ارزیابی پایداری آن‌‎ها همواره موردانتقاد بوده است. گزارشگری حداقلی و استفاده از شاخص‌های ساده پاسخگوی نیازهای اطلاعاتی ذینفعان نیست. مسئله پیش‎رو، تعیین شاخص‌ها و استانداردهایی برای ارزیابی همه‌جانبه پایداری مالی می‌باشد. برای پاسخ به این مسئله ابتدا مبانی نظری ارزیابی پایداری صندوق‌های بازنشستگی و شاخص‌های مورداستفاده توسط کشورها و سازمان‌های بین‌المللی بررسی گردید. شاخص‌های استخراج‌شده برای نظرخواهی در اختیار خبرگان قرار داده شد و بر روی شاخص‌های کلیدی به روش دلفی فازی اجماع کسب گردید. به‌منظور رتبه‌بندی و تدوین شاخص ترکیبی، با استفاده ازنظر خبرگان و به‌کارگیری روش سوارا، شاخص نهایی حاصل شد. 27 شاخص در چهار بعد عدالت، کفایت، مالی و نوگرایی استخراج و مطابق با نتایج روش دلفی فازی، 15 شاخص کلیدی به تایید نهایی رسید. ازاین‌بین، نسبت پشتیبانی ازنظر تاثیر رتبه اول، نرخ جایگزینی و ضریب نفوذ رتبه دوم و سوم را کسب کرد. نتایج حاصل از اجرای روش سوارا تاییدکننده شاخص ترکیبی متشکل از ابعاد عدالت (1 زیر شاخص)، کفایت (3 زیر شاخص) و بعد مالی (11 زیر شاخص) است. در این شاخص، بعد عدالت، کفایت و مالی به ترتیب 6، 21 و 73 درصد وزن شاخص ترکیبی را تشکیل می‌دهد. نسبت پشتیبانی رتبه اول، نسبت ارزش فعلی دارایی‌ها به تعهدات رتبه دوم و تجزیه‌وتحلیل اکچوئری رتبه سوم را کسب کرده است. با توجه ‌به شاخص ترکیبی، بعد شاخص‌های مالی بیشترین اهمیت را داشته و باوجود مشکلاتی همچون عدم وجود منابع و نقدینگی برای پرداخت تعهدات جاری، توجه به ابعاد عدالت و کفایت و نوگرایی در مراحل بعدی قرار می‌گیرند. بااین‌وجود شاخص‌های ترکیبی باید همواره موردبازنگری قرار گیرد.

identifying and ranking sustainability evaluation indicators for iranian pension funds

pension funds in iran use a defined benefit pension plan, and their sustainability is important. however, the evaluation of their sustainability has always been criticized. minimum reporting and simple accountability indicators do not meet the informational needs of stakeholders. thus, the main issue is to identify the indicators and standards for a comprehensive evaluation of financial sustainability. to address this issue, the theoretical foundations of sustainability evaluation of pension funds and the indicators applied by other countries and international organizations were examined. the indicators were presented to experts for receiving their opinions and, to reach a consensus on key indicators, a fuzzy delphi method was applied. for ranking and developing a combined indicator, the final indicator was obtained using experts’ opinions and the swara method. 27 indicators in four dimensions were extracted from the theoretical foundations: equity, adequacy, financial, and innovation. according to the results of the fuzzy delphi method, 15 key indicators were finally confirmed. among the key indicators, the support ratio obtained the first rank, while the replacement rate and penetration coefficient obtained the second and third ranks, respectively. the results of the swara method confirmed the combined indicator consisting of the equity dimension (1 sub-indicator), the adequacy dimension (3 sub-indicators), and the financial dimension (11 sub-indicators). the weight of equity, adequacy, and financial in the combined indicator is equal to 6%, 21%, and 73%, respectively. the support ratio, the present value of the assets to liabilities ratio, and the actuary analysis obtained ranks 1 to 3. according to the combined indicator, the financial dimension has the highest importance, and despite difficulties such as a lack of resources and liquidity to pay current obligations, attention is focused on equity, adequacy, and innovation. however, combined indicators should always be reviewed.