شناسایی متغیرهای غیر شکننده موثر بر کیفیت حسابرسی مالیاتی

هدف از پژوهش حاضر، شناسایی متغیرهای غیرشکننده موثر بر کیفیت حسابرسی مالیاتی، با توجه به ویژگی‌های محیطی و شرایط حاکم بر مودیان و حسابرسان مالیاتی می‌باشد. پژوهش کاربردی حاضر در بازه زمانی 10 ساله (1400-1391) و با استفاده از داده‏های 511 پرونده مالیاتی استان مازندران انجام شده است. جهت ارائه مدل، ابتدا از طریق مصاحبه با خبرگان و مرور ادبیات پژوهش، اقدام به شناسایی 64 عامل موثر بر کیفیت حسابرسی مالیاتی در قالب سه گروه ویژگی‏های مودی، حسابرس مالیاتی و عوامل کلان شده، سپس داده‌های مربوطه وارد مدل‌های bma، tvp-dma و tvp-dms گردیدند. بر اساس میزان حداقل خطا، مدل bma از بالاترین دقت برخوردار بود. پس از برآورد مدل، 17 شاخص اصلی در سه گروه متغیرهای حسابرسان مالیاتی (کیفیت حسابرسی مالیاتی دوره گذشته، سابقه کار، رسیدگی فردی یا گروهی پرونده، تخصص حسابرس، میزان استفاده حسابرسان از اطلاعات واصله، فشار کاری حسابرس، انجام حسابرسی در چند منبع مالیاتی، معامله با اشخاص وابسته، وجود فاکتور غیررسمی، استفاده از کارت بازرگانی دیگران)؛ متغیرهای درون شرکتی (مدیریت سود تعهدی؛ نسبت بدهی) و متغیرهای کلان اقتصادی (تورم، نرخ ارز غیررسمی، پیچیدگی مالیاتی، انصاف مالیاتی، شاخص فضای کسب‌وکار و شاخص سرمایه اجتماعی)، به‌عنوان متغیرهای اثرگذار مشخص گردیدند. بر اساس نتایج کاملاً مشهود است که کیفیت حسابرسی مالیاتی دارای ماهیتی چندبعدی است. با توجه به فقدان پژوهش جامع در حوزه کیفیت حسابرسی مالیاتی در این خصوص، مدل چندوجهی طراحی‌شده؛ دیدگاه جامعی از عوامل موثر بر کیفیت حسابرسی مالیاتی ارائه می‌نماید.

identification of non-fragile variables affecting tax audit quality

the aim of this study is to develop a comprehensive model that identifies the non-fragile variables affecting the quality of tax audit. we analyzed 511 tax files from mazandaran province in the period spanning 2012 and 2021. initially, through interviews with experts and literature, 64 factors affecting the quality of tax audits were identified. these factors were categorized into three groups: characteristics of taxpayers, tax auditors, and macro factors. subsequently, the relevant data were applied to bayesian model averaging (bma), time-varying parameter dynamic model averaging (tvp- dma), and the time-varying parameter dynamic model selection (tvp-dms) models. among these, the bma model demonstrated the highest accuracy based on the error rate. after model estimation, 17 main indicators were identified as influential variables in three areas. in the realm of tax auditors, these included the quality of past period tax audits, work experience, individual or group handling of audits, auditor expertise, auditors’ use of information, auditor’s workload, conducting audits across multiple tax sources, interactions with related parties, the presence of unofficial invoices, and the use of others’ business cards. in terms of intra-company variables, accrued earning management and debt ratio were identified. finally, macroeconomic variables impacting the quality of tax audits were found to be inflation, unofficial exchange rates, tax complexity, tax fairness, the business environment index, and the social capital index.