اثرات خاک‌ورزی و مدیریت فسفر بر لایه‌بندی فسفر در سیستم تولید ذرت دانه‌ای

فسفر از عناصر ضروری در تغذیه گیاهان زراعی است که در صورت عرضه بیش از حد می‌تواند محدود‌کننده رشد یا آلوده‌کننده محیط زیست باشد. از طرف دیگر عملیات خاک‌ورزی تاثیر مستقیمی بر رفتار و قابلیت جذب فسفر خاک دارد. بر این اساس طی آزمایشی تاثیر مدیریت خاک‌ورزی و کود فسفره بر غلظت فسفر قابل‌استفاده در اعماق مختلف خاک و عملکرد ذرت دانه‌ای مورد‌بررسی قرار گرفت. آزمایش به‌صورت اسپلیت‌فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. روش‌های خاک‌ورزی به‌عنوان کرت اصلی در دو سطح مرسوم و کم‌خاک‌ورزی و مدیریت کود فسفره به‌عنوان کرت‌های فرعی شامل دو عامل مقادیر مختلف کود فسفره در سه سطح: 75، 100 و 125‌درصد توصیه کودی و روش‌های کوددهی در سه سطح: پخش سطحی، جای‌گذاری عمقی و نواری به‌صورت فاکتوریل بود. نتایج آزمایش نشان‌داد، تهیه بستر با روش کم‌خاک‌ورزی موجب بیش‌ترین مقدار غلظت فسفر در عمق (صفر15) خاک گردید و عملیات خاک‌ورزی به روش مرسوم با استفاده از گاوآهن‌برگردان‌دار, از نظر مقدار غلظت فسفر با 2/7‌درصد کاهش در رتبه دوم قرار گرفت. کمترین مقدار غلظت فسفر در عمق (صفر15) سانتی‌متری خاک، مربوط به کاربرد کود فسفره براساس 75‌درصد توصیه کودی و بیش‌ترین میزان غلظت فسفر در شرایطی حاصل شد که مقدار کود فسفره مورد‌نیاز براساس 125‌درصد توصیه کودی مصرف گردید. تاثیر روش‌های مختلف خاک‌ورزی بر عملکرد ذرت دانه‌ای غیر‌معنی‌دار بود. بیش‌ترین عملکرد از روش کم‌خاک‌ورزی به‌دست آمد و تیمار خاک‌ورزی مرسوم بدون داشتن اختلاف معنی‌داری در رتبه دوم قرار گرفت. میزان عملکرد ذرت دانه‌ای در واکنش به روش‌های مدیریت کود فسفر اختلاف معنی‌داری را نشان‌داد. کمترین مقدار عملکرد مربوط به کاربرد کود فسفره براساس 125‌درصد توصیه کودی به‌دست آمد. استفاده از دستگاه کودکار‌ بذرکار (روش نواری) موجب تولید بیش‌ترین مقدار عملکرد گردید و کاربرد کود به روش عمقی در رتبه دوم قرار گرفت.