ارزیابی تغییرات تنوع زیستی محصولات زراعی استان کرمانشاه طی سال‌های 1381 تا 1390

اگرچه کارکرد بوم نظام تابعی از تنوع زیستی است، ولی در نظام‌های کشاورزی توجه کمتری به اهمیت این موضوع می‌شود. بنابراین این بررسی با هدف ارزیابی تنوع زیستی محصولات زراعی استان کرمانشاه اجرا گردید. اطلاعات مورد نیاز که شامل محصول زراعی و سطح زیر کشت آنها بود از بانک آمار و اطلاعات سازمان جهاد کشاورزی برای سال‌های 90-1381 جمع‌آوری شد و سپس شاخص‌های تنوع زیستی که شامل غنای گونه‌ای، تنوع زیستی شانون-وینر و تشابع سورنسون بود، محاسبه گردید. نتایج این بررسی نشان داد که تعداد گونه‌های زراعی کشت شده در استان کرمانشاه، 29 عدد بود که تقریباً حاکی از متنوع بودن محصولات زراعی بود. در بین شهرستان‌های استان بیشترین تعداد گونه در کرمانشاه، صحنه و هرسین و کمترین تعداد در پاوه مشاهده شد. در بین شهرستان‌ها بیشترین میانگین 10 ساله شاخص تنوع شانون-وینر محصولات زراعی به هرسین (7/1) و کمترین آن به دالاهو (1) مربوط بود. شاخص تنوع شانون-وینر محصولات زراعی شهرستان‌های قصرشیرین، ثلاث باباجانی و پاوه طی این دوره 10 ساله کاهش و در سایر شهرستان‌ها افزایش یافت. صرف‌نظر از شهرستان‌ها، میانگین شاخص تنوع شانون-وینر محصولات زراعی استان از 35/1 به 44/1 طی سال‌های 1381 تا 1390 افزایش یافت. میزان افزایش سالیانه‌ی این شاخص در حدود 011/0 واحد بود. همچنین روند تغییرات شاخص تنوع شانون-وینر محصولات زراعی نسبت به محصولات کشاورزی استان طی این 10 سال صعودی بود، به‌طوری‌که مقدار آن از سال 1381 تا 1390 با افزایش سالیانه‌ای حدود 01/0 واحد از 25/1 به 35/1 رسید. شاخص تشابه سورنسون نیز در سال 90 نسبت به 81 افزایش یافته بود، به‌طوری‌که در سال 90 برای شهرستان کرمانشاه با اسلام آبادغرب و شهرستان دالاهو با ثلاث باباجانی بیشترین مقدار بود. همچنین کمترین مقادیر شاخص تشابه برای شهرستان پاوه در مقایسه با سایر شهرستان در هر دو سال 81 و 90 به‌دست آمد. براساس نتایج این بررسی استان کرمانشاه از نظر تنوع گونه‌های زراعی در وضعیت نسبتاً مطلوبی قرار داشت، با این وجود تشابه گیاهان زراعی کشت شده بین شهرستان‌ها نسبتاً زیاد بود.