مقایسه راندمان جذب، مصرف و بهره وری تشعشع در سیستم های تک کشتی و چندکشتی کلزا (Brassica napus L.)، لوبیا (Phaseous vulgaris L.) و ذرت (Zea mays L.)

به‌منظور بررسی راندمان جذب، مصرف و بهره وری تشعشع در سیستم های تک کشتی و چندکشتی سه گیاه کلزا(brassica napus l.) ، لوبیا (phaseous vulgaris l.) و ذرت (zea mays l.)، آزمایشی در سال زراعی 87-1386 در منطقه مشهد به اجرا درآمد. در این بررسی، 6 تیمار کشت شامل سه تیمار تک کشتی برای هر یک از سه گیاه (کلزا در اول مهر، ذرت و لوبیا در 10 اردیبهشت) و سه تیمار چندکشتی شامل چندکشتی دوگانه (کشت هم‌زمان لوبیا و ذرت در 10 اردیبهشت)، چندکشتی تاخیری دومرحله ای (کلزا در اول مهر و لوبیا و ذرت در 10 اردیبهشت) و چندکشتی تاخیری سه مرحله ای (کلزا در اول مهر، لوبیا در 20 فروردین و ذرت در 10 اردیبهشت) در نظر گرفته شد. این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. بر اساس نتایج، ترکیب کشت تاثیر معنی داری بر راندمان جذب، مصرف و بهره وری تشعشع داشت (05/0p?). در بین تیمارهای چندکشتی، چندکشتی دوگانه بیشترین راندمان جذب (54/0)، بیشترین راندمان مصرف و بهره وری بر اساس عملکرد دانه (به ترتیب با 23/0 و 13/0 گرم بر مترمربع بر مگاژول) و بیشترین بهره وری بر اساس عملکرد بیولوژیک (50/0 گرم بر مترمربع بر مگاژول) و چندکشتی تاخیری سه مرحله ای بیشترین راندمان مصرف بر اساس عملکرد بیولوژیک (92/0 گرم بر مترمربع بر مگاژول) را نشان دادند. در بین تیمارهای تک کشتی، لوبیا بیشترین راندمان جذب (49/0) و ذرت بیشترین راندمان مصرف بر اساس عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه (به ترتیب با 80/1 و 65/0 گرم بر مترمربع بر مگاژول) و نیز بیشترین بهره وری بر اساس عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه (به ترتیب با 72/0 و 26/0 گرم بر مترمربع در میلی متر) را دارا بودند. در مجموع، تیمار چندکشتی دوگانه از نظر راندمان جذب و تک کشتی ذرت از نظر راندمان مصرف بر اساس عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه و بهره وری بر اساس عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه برتر بودند. با توجه به نتایج این آزمایش به‌نظر می رسد چنین ترکیب هایی از کشت به‌علل مختلف از جمله سایه اندازی کلزا روی گیاهچه های جوان لوبیا و ذرت، نتیجه مطلوب حاصل ننماید و لذا پیشنهاد می‌شود در آزمایش های بعدی، تاریخ های کاشت به نحوی اصلاح شوند که تلاقی دوره رشد گیاهان همراه با کلزا، کوتاه‌تر گردد.