ارزیابی ارقام و توده‌های بومی نخود (Cicer arietinum L.) بر اساس صفات آگرو-فیزیولوژیک در شرایط دیم

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و شناسایی اجزا عملکرد در نخود زراعی، آزمایشی در قالب طرح آگمنت4 با استفاده از 96 توده مختلف نخود تیپ کابلی دریافت شده از بانک ژن موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر (کرج) به همراه پنج رقم شاهد (آرمان، بیونیج، جم، هاشم و ilc-482) با چهار بلوک در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی در سال زراعی 85-1384 انجام شد. برای ارزیابی توده‌ها صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی، فنولوژیکی و اجزا عملکرد در‌‌طی مراحل رشدی گیاه و در آزمایشگاه اندازه‌گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین نشان داد که توده‌های مورد بررسی از نظر صفات تعداد روز تا ظهور اولین گل، تعداد روز تا 50% گل‌دهی، تعداد روز تا ظهور اولین غلاف، تعداد روز تا 50% غلاف‌دهی، تعداد روز تا شروع رسیدگی، تعداد روز تا 90% رسیدگی، ارتفاع بوته، ارتفاع اولین غلاف از سطح زمین، تعداد غلاف در بوته، تعداد غلاف تک‌بذری، تعداد غلاف دو‌بذری، قطر غلاف، تعداد دانه در غلاف و وزن 100 دانه اختلاف معنی‌داری داشتند. تجزیه ضریب همبستگی بین صفات مختلف نشان داد که عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی‌داری با صفت بیوماس **)84/0(r =، تعداد غلاف تک‌بذری در بوته **)80/0(r = و شاخص برداشت **)44/0(r = داشت. نتایج حاصل از تجزیه رگرسیون گام‌به‌گام برای عملکرد دانه نشان داد که صفات تعداد غلاف در بوته، وزن 100 دانه، تعداد دانه در غلاف، بیوماس، شاخص برداشت، عرض کانوپی، تعداد روز تا ظهور اولین غلاف تاثیر مثبت و ارتفاع اولین غلاف از سطح زمین و تعداد روز تا اولین گل‌دهی تاثیر منفی بر عملکرد دانه داشتند.