تاثیر تاریخ کاشت، تراکم بوته و مهار علف های هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد سویا (Glycine max L.)

به منظور بررسی اثرات تاریخ کاشت، تراکم بوته و مهار علف های هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد سویا، آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تاریخ کاشت در دو سطح (6 خرداد و 19 خرداد) و تراکم بوته در سه سطح (25، 33 و 50 بوته در مترمربع) بصورت فاکتوریل به عنوان عامل اصلی و آلودگی علف های هرز در دو سطح (مهار کامل و عدم مهار علف های هرز) به عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که با تاخیر در کاشت اکثر صفات مورد بررسی از جمله تعداد غلاف در بوته، تعداد غلاف در ساقه اصلی و فرعی، عملکرد تک بوته، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک بطور معنی داری (01/0p ?) کاهش یافتند به طوری که تاریخ کاشت 6 خرداد با 71/909 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه بیشتری نسبت به تاریخ کاشت 19 خرداد با 44/487 کیلوگرم در هکتار داشت که این کاهش عملکرد 46 درصد بود. همچنین تاثیر تراکم بوته بر برخی صفات از جمله تعداد غلاف در بوته در سطح احتمال (05/0p ?) و تعداد غلاف در ساقه اصلی و فرعی در سطح احتمال (01/0p ?) معنی دار بود. افزایش تراکم موجب کاهش اکثر صفات مورد بررسی شد اما بر عملکرد دانه تاثیر معنی داری نداشت. تمامی صفات مورد مطالعه بجز شاخص برداشت در واکنش به عدم مهار علف های هرز کاهش چشمگیری پیدا کردند به گونه ای که وجود علف های هرز به ترتیب باعث کاهش67 %، 14%، 61 % ، 63 % تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک نسبت به شرایط مهار علف های هرز شد. بطور کلی می توان گفت که به لحاظ عملکرد و اجزای عملکرد تاریخ کاشت 6 خرداد و تراکم 33 بوته در متر مربع در شرایط مهار علف هرز و تراکم 50 بوته در شرایط آلودگی به مراتب بهتر از 19 خرداد و بقیه تراکم ها می باشند.