ارزیابی تحمل به یخ زدگی توده های بومی نخود (Cicer Arietinum L.) استان اردبیل در شرایط این ویترو

در استان اردبیل، همچون سایر مناطق ایران بخاطر سرمای زمستانه کاشت نخود در فصل بهار صورت می گیرد. در این نوع کشت، گیاه در اواخر فصل بهار با تنش های گرما و کم آبی مواجه شده و در نتیجه عملکرد کاهش می یابد. این آزمایش به منظور ارزیابی نخودهای بومی استان اردبیل و به منظور دستیابی به نمونه های متحمل به سرما انجام گرفت. در این مطالعه نمونه های نخود بومی استان از مناطق مختلف جمع آوری شدند و به همراه سه ژنوتیپ mcc817 ، mcc291 (مقاوم به سرما) وmcc505 (حساس به سرما) مورد بررسی قرار گرفتند. پس از کاشت در شرایط استریل و تولید گیاهچه، ریزنمونه هایی بطول یک سانتی متر از گره های دوم و سوم این گیاهچه ها تهیه و با انتقال به محیط این ویترو گیاهچه های مناسب برای اعمال تیمارهای سرمایی انتخاب شد. تیمارهای سرمایی شامل دماهای 0،5- ،10- ،15- و 20- درجه سانتی گراد هرکدام به مدت یک ساعت در سه تکرار بود. بر اساس درصد خسارت، تجزیه پروبیت انجام و دمای lt50 در هر تیمار مشخص شد. ارزیابی تحمل به یخ زدگی با توجه به نتایج lt50 نشان داد در دمای 10- درجه سانتی گراد نمونه های متحمل به سرما به خوبی از نمونه های حساس قابل تشخیص می باشند. در این دما نمونه های متحمل بیش از 50 درصد بقا نشان دادند، درحالیکه نمونه های حساس بشدت خسارت دیدند. نمونه جمع آوری شده از خلخال در مقایسه با سایر نمونه ها و حتی ارقام شاهد نسبت به یخ زدگی متحمل تر بود و به نظر می رسد بتوان از آن بعنوان منبع مناسبی در مطالعات اصلاحی برای تحمل به سرما در نخود استفاده کرد.