بررسی چند‌شکلی ژن‌های Wx-A1 و Wx-B1 و اثر جهش‌های آنها بر ساختار آنزیم GBSS‌ در برخی ارقام تجاری گندم‌های ایرانی

آنزیمgbss که نتیجه بیان ژن واکسی (wx) است، کنترل کننده نسبت آمیلوز به آمیلوپکتین در نشاسته می‌باشد. عدم بیان آنزیم مذکور و یا غیرفعال بودن آن سبب کاهش مقدار آمیلوز نشاسته و افزایش سهم آمیلوپکتین می‌گردد. گندم نان (triticum aestivum l) دارای سه نسخه ژن واکسی به نام‌هایwx-a1 ،wx-b1 وwx-d1 است که تولید نشاسته تمام واکسی در آن مستلزم غیرفعال بودن هر سه این ژن‌ها می‌باشد. این پژوهش با هدف بررسی وضعیت چند‌شکلی مکان ژنیwx-a1 و wx-b1 به عنوان مقدمه‌ای بر تولید گندمی با نشاسته تمام واکسی انجام شد. قطعات ژنی مربوط به wx-a1 و wx-b1 در 20 نمونه از ارقام گندم تتراپلویید و هگزاپلویید ایرانی در واکنش‌هایpcr با آغازگرهای اختصاصی تکثیر و چند‌‌شکلی نمونه‌های انتخاب شده با استفاده از تکنیک‌های pcr-rflp و توالی‌یابی مستقیم بررسی شد. با استفاده از روش‌های فوق، جهشی در بین لوکوس wx-b1 مشخص نشد اما با بررسی مکان ژنیwx-a1 نمونه‌ها چندین جهش در ارقام هامون و الوند مشخص گردید. بر اساس تعیین توالی نمونه‌های دارای جهش و بررسی بیوانفورماتیکی اثر جهش‌های شناخته‌شده بر ویژگی‌های ساختاری آنزیم gbss، ارقام الوند و هامون به عنوان گزینه‌های اصلی حامل آلل نول در مکان ژنی wx-a1 معرفی می‌گردند.