اثر تراکم بر شاخص‌های فیزیولوژیک رشد مرزه (Satureja hortensis L.) و شبدر ایرانی (Trifolium resupinatum L.) در کشت مخلوط

به‌منظور بررسی اثر تراکم بر شاخص‌های فیزیولوژیک رشد مرزه و شبدر ایرانی در کشت مخلوط، آزمایشی در سال زراعی 1384 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 7 تیمار (تراکم ثابت شبدر) و4 تکرار به‌اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از: کشت خالص شبدر با تراکم 80 بوته در متر مربع، کشت خالص مرزه با تراکم‌های 40،27 و80 بوته در متر مربع و کشت مخلوط شبدر با تراکم 80 بوته در متر مربع و مرزه با تراکم‌های 40،27 و 80 بوته در متر مربع. در کرت‌های کشت مخلوط 8 خط کشت به‌صورت دو ردیف شبدر ایرانی و دو ردیف مرزه و در کرت‌های کشت خالص 8 خط کشت از گیاه مورد نظر، در نظر گرفته شد. نتایج در مورد گیاه مرزه نشان داد که تجمع ماده خشک، شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول در مرزه، در تیمارهای کشت خالص به‌طور معنی‌داری بیشتر از تیمارهای کشت مخلوط مرزه و شبدر بود، به‌طوری‌که این شاخص‌ها در تیمار کشت خالص مرزه با تراکم 27 بوته در متر مربع، بیشترین مقدار به‌دست آمد و با افزایش تراکم در تیمارهای کشت خالص، این شاخص‌ها کاهش یافتند. در تیمارهای کشت مخلوط با افزایش تراکم، شاخص‌های فیزیولوژیک رشد مرزه نیز افزایش یافت. نتایج در مورد گیاه شبدر ایرانی نشان داد که در زمان برداشت اول، تمامی شاخص‌های رشدی شبدر در تیمار کشت مخلوط شبدر ایرانی و مرزه با تراکم 27 بوته در متر مربع، به‌طور معنی‌داری در بیشترین مقدار خود بودند و با افزایش تراکم مرزه، این شاخص‌ها کاهش یافت و در کشت خالص شبدر به کمترین مقدار خود رسید. در چین‌های دوم و سوم، این روند معکوس بود، بدین صورت که شاخص‌های رشدی شبدر در تیمارهای کشت خالص شبدر، بیشترین مقدار بودند و سپس به‌ترتیب در تیمارهای کشت مخلوط شبدر و مرزه با تراکم 80، 40 و 27 بوته درمتر مربع، کاهش یافت.