اثر کاربرد باکتری‌های محرک رشد گیاه و محلول‌پاشی اسیدهای آمینه بر ویژگی‌های رشد، عملکرد و ارزش غذایی در برنج (oryza sativa l.)

باکتری‌های محرک رشد گیاه و اسیدهای آمینه می‌توانند به‌عنوان یک رویکرد عملی و سازگار با محیط‌زیست جهت بهبود رشد و عملکرد گیاهان زراعی مورد استفاده قرار گیرند. به‌منظور بررسی اثرات کاربرد سویه‌های باکتری‌های محرک رشد گیاه و محلول‌پاشی اسیدهای آمینه بر رشد، عملکرد و محتوای عناصر غذایی دانه در برنج رقم هاشمی، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‌ای شالیزاری واقع در شهرستان آمل طی دو سال 1398 و 1399 اجرا شد. باکتری‌های محرک رشد گیاه در پنج سطح (شاهد بدون باکتری [b0]، pantoea agglomerans strain o4 [b1]،pseudomonas putida strain p13 + pantoea agglomerans strain p5 [b2]، pseudomonas koreensis strain s14 + pseudomonas vancouverensis strain s19 [b3] و ترکیب سویه‌های مختلف [b4]) به‌عنوان عامل اصلی و محلول‌پاشی اسیدهای آمینه در چهار سطح (شاهد بدون محلول‌پاشی اسیدهای آمینه [a0]، محلول‌پاشی متیونین [a1]، لیزین [a2] و متیونین + لیزین [a3]) به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که کاربرد تلفیقی سویه‌های باکتری مورد مطالعه (b4) منجر به افزایش معنی‌دار طول خوشه (24.22 سانتی‌متر)، تعداد دانه پر در خوشه (60.30 دانه پر)، وزن هزار دانه (28.52 گرم)، عملکرد دانه (5097.50 کیلوگرم در هکتار) و بهبود محتوای عناصر نیتروژن (1.61 درصد)، فسفر (7.04 درصد) و پتاسیم (1.53 درصد) در دانه برنج در مقایسه با تیمارهای کاربرد جداگانه سویه‌های باکتری و هم‌چنین تیمار شاهد (بدون باکتری) شد. محلول‌‎پاشی ترکیبی اسیدهای آمینه متیونین و لیزین منجر به تولید بیشترین مقدار وزن هزار دانه (26.90 گرم)، عملکرد دانه (4844.73 کیلوگرم در هکتار) و محتوای نیتروژن در دانه (1.040 درصد) گردید. با توجه به نتایج مطالعه حاضر، کاربرد ترکیبی سویه‌های باکتری (p. agglomerans strain o4+ p. putida strain p13 + p. agglomerans strain p5+ p. koreensis strain s14 + p. vancouverensis strain s19) و محلول‌پاشی توام اسیدهای آمینه متیونین و لیزین می‌تواند نقش مهمی در بهبود رشد، عملکرد و جذب عناصر غذایی در دانه برنج رقم هاشمی داشته باشد.

effect of application of plant growth promoting bacteria and amino acids foliar application on growth characteristics, yield, and nutritional value of rice (oryza sativa l.)

introduction rice (oryza sativa l.), as one of the most important cereals, is the main food of more than 50% of the world’s population. excessive use of chemical fertilizers in paddy fields has caused many environmental problems. therefore, the application of biological fertilizers instead of chemical fertilizers to increase the yield of crops and produce more food is one of the important goals of sustainable agriculture, which is necessary for human life. bacteria is an example of biological fertilizer used in agriculture, which plays an important role in improving soil structure, improving plant growth, and increasing the quantitative and qualitative yield of crops. another biological stimulant of plants is amino acids, which can increase plant growth, improve nutrients uptake, and increase grain yield and grain quality of crops. methionine is the precursor of growth regulators such as auxin, cytokinin, and brassinosteroids and is known as the most important growth-limiting amino acid in plants. lysine is an essential amino acid that is involved in the germination of pollen grains, chlorophyll synthesis, and crop production.