ارزیابی پایداری کشت‌بوم‌های کلزا (brassica napus l.)بر پایه تحلیل انرژی، ردپای کربن و گازهای گلخانه‌ای

این تحقیق با هدف ارزیابی پایداری کشت‌بوم‌های کلزا بر اساس تحلیل انرژی، ردپای کربن و انتشار گازهای گلخانه‌ای در شهرستان کلاله، در استان گلستان، در سال زراعی 98-1397 به‌وسیله پرسشنامه و مصاحبه چهره به چهره با کلزاکاران و جمع‌آوری اطلاعات از سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان انجام شد. تعداد مزارع مورد مطالعه، توسط رابطه کوکران تعیین گردید. بر این اساس، 50 مزرعه کلزا انتخاب شدند. قابلیت اعتماد پرسشنامه 0.81 محاسبه شد. پس از تعیین مهم‌ترین ورودی‌ها و خروجی مزارع، ردپای کربن، انتشار گازهای گلخانه‌ای و شاخص‌های مربوط به انرژی در این کشت‌بوم‌ها محاسبه و ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که انرژی ورودی کل 13200 مگاژول در هکتار، انرژی خروجی کل 63400 مگاژول در هکتار، کارایی مصرف انرژی 4.8، بهره‌وری انرژی 0.17 کیلوگرم در مگاژول، ردپای بوم‌شناختی تولید کلزا 0.99 هکتار جهانی و پتانسیل گرمایش جهانی 779.03 کیلوگرم معادل دی‌اکسید کربن در هکتار بود. همچنین، ورودی‌های سوخت فسیلی با 46.46 و 54.83 و کود نیتروژن با 39.24 و 34.73 درصد، به‌ترتیب بیشترین سهم از هر دو شاخص ردپای کربن و پتانسیل گرمایش جهانی در تولید کلزا را داشتند. به‌طور کلی تولید کلزا در شهرستان کلاله از لحاظ هر سه شاخص انرژی خالص، ردپای کربن و پتانسیل گرمایش جهانی، پایدار بود. با این وجود، به دلیل سهم زیاد دو ورودی سوخت فسیلی و کود نیتروژن از این شاخص‌ها و در نتیجه تاثیر زیاد آن‌ها روی پایداری تولید، مدیریت مصرف این ورودی‌ها و آموزش و توجیه کشاورزان در این زمینه، به‌منظور افزایش پایداری تولید محصول، توصیه می‌شود.

evaluating the sustainability of canola agroecosystems using energy analysis, carbon footprint, and greenhouse gases

introductionin recent decades, the need for increased food production has resulted in the expansion of intensified agriculture practices characterized by high consumption of inputs, thereby reducing agricultural sustainability. the agricultural sector’s contribution to the world’s energy consumption, ecological footprint, and greenhouse gas emissions has grown substantially. emissions of greenhouse gases have negative ecological effects, including climate change, global warming, and diminished sustainable development. in this sector, energy analysis and greenhouse gas emissions in ecosystems are the most common methods for assessing sustainability. this study was conducted to evaluate the sustainability of canola agroecosystems by analyzing energy consumption, carbon footprint, and greenhouse gas emissions.methods and materialsthe study was conducted using a questionnaire in kalaleh county, in golestan province, and gathering information from golestan agricultural jihad organization, during 2018-2019. the number of samples was determined by the cochran formula. accordingly, 50 farms were selected for canola cultivation. the questionnaire’s reliability was determined to be 0.81. to calculate the energy indices, carbon footprint, and greenhouse gas emissions, after determining the most important inputs and output, first, their amounts were determined in each of the 50 farms and then their average was calculated. the energy equivalent of each input and output was calculated by multiplying its raw value by the corresponding energy conversion factor.