تاثیر برخی کودهای زیستی و نانواکسید آهن و سیلیکون بر عملکرد و اجزای پر شدن دانه تریتیکاله در شرایط محدودیت آبی

به‌منظور بررسی تاثیر کودهای زیستی و نانواکسید آهن و سیلیکون بر عملکرد و اجزای پر شدن دانه تریتیکاله در شرایط محدودیت آبی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1400 اجرا شد. عامل‌های مورد بررسی شامل آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل در طول دوره رشدی به‌عنوان شاهد، قطع آبیاری در 50% مراحل تورم غلاف برگ پرچم (غلاف رفتن) براساس کد 43 مقیاس bbch  و ظهور سنبله بر اساس کد 55 مقیاس bbch به‌ترتیب به‌عنوان محدودیت شدید و ملایم آبی)، کاربرد کودهای زیستی در چهار سطح (عدم کاربرد کودهای زیستی به‌عنوان شاهد، کاربرد azospirillum، pseudomonas، کاربرد توام azospirillum و pseudomonas) و محلول‌پاشی نانوذرات در چهار سطح (محلول‌پاشی با آب به‌عنوان شاهد، محلول‌پاشی نانواکسیدآهن، نانوسیلیکون، محلول‌پاشی توام نانواکسیدآهن و نانوسیلیکون) بود. نتایج نشان داد که کاربرد توام کودهای زیستی و محلول‌پاشی نانواکسید آهن و سیلیکون در شرایط آبیاری کامل، حداکثر وزن دانه (56.07%)، طول دوره و دوره موثر پر شدن دانه (به‌ترتیب 22.29 و 48.43%)، شاخص کلروفیل (45.11%) و پروتئین برگ پرچم (64.75%)، ارتفاع بوته (49.31%)، تعداد دانه در سنبله (70.58%)، طول سنبله (53.75%)، وزن هزار دانه (64.9%) و عملکرد دانه (43.28%) را نسبت به شرایط عدم کاربرد کودهای زیستی و عدم محلول‌پاشی در شرایط محدودیت شدید آبی افزایش داد. محدودیت شدید آبی محتوای آنتوسیانین را افزایش داد ولی کاربرد کودهای زیستی و محلول‌پاشی نانواکسید آهن و نانوسیلیکون محتوای آن را کاهش داد. براساس نتایج این بررسی به‌نظر می‌رسد که کاربرد توام pseudomonas و azospirillum و محلول‌پاشی نانواکسید آهن و سیلیکون می‌تواند به‌عنوان یک روش مناسب برای افزایش عملکرد تریتیکاله در شرایط محدودیت آبی به‌کار برده شود.

the effects of some biofertilizers and nano iron-silicon oxide on yield and grain filling components of triticale (triticosecale wittmack) under water limitation condition

introductionin arid and semi-arid regions, drought stress as the main factor and salinity stress as a secondary factor decreases plant growth and yield. water limitation can damage pigments and plastids, and reduce chlorophyll index, rate, and grain filling period. several strategies have been developed to decrease the toxic effects caused by environmental stresses on plant growth. among them, the use of bio-fertilizers such as plant growth-promoting rhizobacteria (pgpr) and also nanoparticles such as nano iron-silicon oxide plays a very important role in yield improvement. inoculation of plants with native suitable microorganisms may decrease the deleterious effects of environmental stresses and increase stress tolerance of plants by a variety of mechanisms, including synthesis of phytohormones such as auxins, cytokinin, and gibberellins, solubilization of minerals like phosphorus, production of siderophores and increase in nutrient uptake, n2 fixation. it seems that application of nanoparticles and biofertilizers can improve triticale yield under water limitation conditions.materials and methodsto study the effects of bio-fertilizers and nano silicon-iron oxide on the quantitative yield and grain-filling components of triticale under water limitation conditions, a factorial experiment was conducted based on randomized complete block design with three replications at the research farm of the faculty of agriculture and natural resources, university of mohaghegh ardabili during 2021. the experimental factors included irrigation in three levels (full irrigation as control, irrigation withholding at 50% of the heading stage based on codes 43 of the bbch scale; irrigation withholding at 50% of the booting stage based on codes 55 of the bbch scale), as severe and moderate water limitation respectively, application of biofertilizers in four levels (no application of biofertilizers as control, application of azospirilum, pseudomonas, both application azospirilum and pseudomonas) and nanoparticles foliar application at four levels (foliar application with water as control, nano iron oxide foliar application, nano silicon, both foliar application nano iron-silicon oxide).