اثرات نانو سیلیس و سالیسیلیک اسید بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد در کشت مخلوط ذرت (zea mays l.) و ماش سبز (.vigna radiata l) در شرایط تنش خشکی

خشکی از مهم‌ترین تنش‌های محیطی است که رشد و عملکرد گیاهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. استفاده از نانو ذرات می‌تواند به‌عنوان راهکاری در تعدیل اثرات تنش خشکی موثر واقع شود. بنابراین به‌منظور بررسی اثر الگوی کاشت، تنش خشکی و کاربرد نانوذرات سیلیس و سالیسیلیک اسید بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد ذرت و ماش آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خردشده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشگاه تهران انجام شد. عامل اصلی تنش خشکی در دو سطح آبیاری کامل (60 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس a) و تنش خشکی (85 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس a)، عامل فرعی پنج آرایش‌ مختلف کشت: (کشت خالص ذرت (c100)، و تیمارهای کشت مخلوط ذرت 80%: ماش 40% (c80: m40)، ذرت %80: ماش 60% (c80:m60)، ذرت 50%: ماش 50 % (c50:m50) و کشت خالص ماش (v100) و عامل فرعی-فرعی چهار تیمار نانوذرات سیلیس (si)+ سالیسیلیک اسید (sa)، نانو ذرات سیلیس ((si، سالیسیلیک اسید تجاری (sa) و شاهد (بدون کود: c) بود. محلول‌پاشی نانو ذرات نیز به‌صورت برگ مصرف انجام شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که بیشترین عملکرد دانه ذرت در تیمار تک‌کشتی ذرت، کود ترکیبی نانو si + sa و آبیاری کامل به‌دست آمد که 179 درصد بیشتر از کمترین تیمار (کشت مخلوط c50%:m50%، شاهد و تنش خشکی) بود. بیشترین عملکرد دانه ماش نیز در تیمار تک‌کشتی ماش، کاربرد کود ترکیبی نانو si + sa و آبیاری کامل به‌دست آمد. در نتایج آزمایش مشاهده شد در شرایط تنش خشکی کاربرد تیمارهای تغذیه‌ای نسبت به عدم کاربرد آن‌ها منجر به افزایش عملکرد دانه و بیولوژیک در ذرت و ماش گردید. بیشترین میزان نسبت برابری زمین نیز در آبیاری کامل و کشت مخلوط 60c80:m و تیمار کودی نانو  si + sa(1.57) حاصل شد. با توجه به این نتایج، استفاده از نانوکودها با توجه به میزان اندک کود مصرفی و کاربرد سالیسیلیک در کنترل تنش خشکی راهکار مناسبی برای کاهش نهاده‌های مصرفی و دستیابی به کشاورزی پایدار می‌باشد. از طرفی کشت مخلوط ماش و ذرت با ایجاد تنوع و بهره‌وری بالاتر در استفاده از زمین به دلیل تولید ler بیشتر از یک در شرایط تنش خشکی و آبیاری کامل، می‌تواند در شرایط تنش خشکی سودمند باشد.

effects of nano silica and salicylic acid on yield and yield components in corn (zea mays l.)-mungbean (vigna radiata l.) monocropping and intercropping under drought stress conditions

introductionintercropping is an ecological crop management method in which at least two plant species grow simultaneously on a field. increased land productivity in intercropping of cereals and legumes is mainly due to the positive interaction between cereals and legumes in the rhizosphere, which increases the efficiency of soil resource utilization, especially nitrogen (n). mixed cultivation of legumes with cereals provides higher land use efficiency, lower water consumption, and greater environmental benefits than cereal monocultures. salicylic acid (sa) is a natural plant hormone that affects various physiological and biochemical functions in plants, because it can act as a regulatory and mediating signal in the plant’s response to abiotic stresses such as drought. in recent years, nanotechnology has also been introduced into agriculture, and several benefits of nanoparticle applications such as nano-silica (nsio2) have been reported that can be used to increase the supply of nutrients to agricultural products. the aim of this study was to determine the possible role of growth regulators of salicylic acid and nanosilica particles (nsio2) on crop yield in maize and mung bean intercropping under drought stress conditions.materials and methodsthe experiment was conducted in 2019-2020 cropping year in the research farm of agriculture and natural resources campus, the university of tehran, located in karaj. the experiment was performed in the form of split- split plots based on a randomized complete block design with three replications. the main plot was drought stress at two levels of full irrigation and cessation of irrigation, the sub plots included different intercropping arrangements of maize and mung bean: (maize monoculture (c100), maize 80: mung bean 40 (c80:m40), maize 80: mung bean 60 (c80:m60), maize 50: mung bean 50 (c50:m50) and mung bean monoculture (m100) and the sub-sub plots were four treatments of silica nanoparticles +salicylic acid, silica nanoparticles, commercial salicylic acid and control.