تاثیر زمان‌های مختلف کم‌آبیاری بر ویژگی‌های فیزیولوژیک و کارایی مصرف آب چای ترش (hibiscus sabdariffa l.) در دو روش کشت

به‌منظور بررسی تاثیر کم‌آبیاری در زمان‌های مختلف بر برخی ویژگی‌های فیزیولوژیک و کارایی مصرف آب گیاه چای ترش در دو روش کاشت، آزمایشی مزرعه‎ای به‌صورت اسپلیت‌پلات یا کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کاشمر در دو سال زراعی 95-1394 و 96-1395 انجام شد. تیمارهای آزمایش آبیاری به‌عنوان کرت اصلی در هفت سطح (تامین 100 درصد نیاز آبی (i100)، 80 درصد نیاز آبی از هشت برگی تا اواخر گلدهی (i180)، 80 درصد نیاز آبی از هشت برگی تا اوایل گلدهی (i280)، 80 درصد نیاز آبی از اوایل تا اواخر گلدهی (i380)، 60 درصد نیاز آبی از هشت برگی تا اواخر گلدهی (i160)، 60 درصد نیاز آبی از هشت برگی تا اوایل گلدهی (i260)، 60 درصد نیاز آبی از اوایل تا اواخر گلدهی (i360) و روش کاشت به‌عنوان کرت فرعی در دو سطح (نشاءکاری و کشت مستقیم) بودند. نتایج نشان داد که محتوای نسبی آب برگ تنها تحت تاثیر کم‌آبیاری و روش کاشت و عملکرد دانه تنها تحت تاثیر کم‌آبیاری قرار گرفت. محتوای نسبی آب برگ در روش کاشت نشائی بیشتر از کاشت مستقیم بود. بیشترین محتوای نسبی آب برگ (84.66 درصد)، عملکرد دانه (667.54 کیلوگرم در هکتار) و کاسبرگ (392.73 کیلوگرم در هکتار) در تیمار i100 حاصل شد که برای عملکرد دانه و کاسبرگ اختلاف معنی‌داری با تیمار i180 مشاهده نشد. اثر متقابل یا برهمکنش کم‌آبیاری و روش کاشت نشان داد که نشاءکاری توانست سبب بهبود میزان کلروفیل a، کلروفیل b، کاروتنوئید، پرولین، عملکرد کاسبرگ و کارایی مصرف آب دانه و کاسبرگ در اکثر سطوح آبیاری گردد. بیشترین میزان کارایی مصرف آب دانه (0.15 کیلوگرم بر مترمکعب) و کاسبرگ (0.08 کیلوگرم بر مترمکعب) در تیمار i160 و روش کاشت نشائی حاصل شد و تیمار i180 و روش کاشت نشائی در جایگاه بعدی قرار داشت. با توجه به نتایج حاصله، آبیاری به میزان 80 درصد نیاز آبی از مرحله هشت برگی تا اواخر گلدهی و کشت نشائی به‌عنوان شیوه مدیریت مناسب جهت دستیابی به عملکرد مطلوب و حفظ منابع آب در منطقه مورد مطالعه مناسب به نظر می‌رسد.

effect of deficit irrigation at different stages on physiological traits and water use efficiency of roselle (hibiscus sabdariffa l.) under two planting methods

introductionthe increasing demand for medicinal plants in traditional medicine as well as the pharmaceutical industry has created the need for some plants to be grown commercially, but the lack of soil moisture poses a serious threat to their production. planting method can affect the emergence and growth rate of crop and lead to decrease water consumption and increase irrigation water efficiency as yield increases. roselle (hibiscus sabdariffa l.) is one of the drought tolerant plants. saving water consumption by cultivating drought tolerant plants has been proposed as a strategy to combat drought. it should be noted, however, that irrigation without proper planning can reduce the growth and production of crops. in this regard, determining time of deficit irrigation with minimum damage is an appropriate solution that achieves optimum yield while saving water consumption. the aim of this study was to investigate the effect of different irrigation regimes and planting method on some physiological traits, yield and water use efficiency of roselle plant.materials and methodsthe experiment was conducted as split plot based on randomized complete blocks design with three replications at the research farm of kashmar agricultural and natural resources research station, during two growth seasons 2016 and 2017. irrigation (in seven levels i.e. i100: 100% crop water requirement (cwr), i180: 80% cwr from 8-leaf stage to end of flowering, i280: 80% cwr from 8-leaf stage to beginning of flowering, i380: 80% cwr from beginning to end of flowering, i160: 60% cwr from 8-leaf stage to end of flowering, i260: 60% cwr from 8-leaf stage to  beginning of flowering, i360: 60% cwr from beginning to end of flowering) and planting method (in two levels i.e. direct and indirect) were in main plots and sub plots, respectively. in the transplanting method, the seeds were sown in the transplant tray on march 10, 2016 and 2017 and transplanted to the farm in four-leaf stage.