اثر دور آبیاری و کودهای نیتروژن و پتاسیم بر عملکرد، اجزای عملکرد و صفات برنج رقم گیلانه

با توجه به کم‌آبی‌های پیوسته در نواحی کشت برنج، مصرف نامتعادل کودهای شیمیایی نیتروژنی و پتاسیم، لزوم توجه به استفاده از آب کمتر در زراعت برنج و تعادل در مصرف کود شیمیایی در صرفه‌جویی و جلوگیری از هدررفت آب حائز اهمیت می‌باشد. لذا این پژوهش با هدف بررسی اثر روش‌های آبیاری، شامل غرقابی پیوسته و دور آبیاری 10 روزه و مصرف مقادیر مختلف کودهای نیتروژن و پتاسیم بر عملکرد، اجزای عملکرد، بهره‌وری مصرف آب و کارایی مصرف نیتروژن روی برنج رقم گیلانه در سال‌های زراعی 1396 و 1397 به‌صورت کرت‌های دو بار خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‌ای در روستای کشل‌ورزل استان گیلان (رشت) اجرا گردید. بر این اساس، تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری در دو سطح غرقاب دائم و فاصله آبیاری 10 روز یک‌بار به‌عنوان عامل اصلی، سطوح مختلف نیتروژن (صفر، 60 و 120 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص از منبع اوره) به‌عنوان عامل فرعی و پتاسیم (صفر، 80 و 160 کیلوگرم در هکتار پتاسیم خالص از منبع سولفات پتاسیم) به‌عنوان عامل فرعی فرعی بودند. نتایج این پژوهش نشان داد که بیش‌ترین عملکرد شلتوک به میزان 5198 کیلوگرم در هکتار در تیمار غرقاب، کاربرد 120 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن و 80 کیلوگرم در هکتار کود پتاسیم و کم‌ترین عملکرد در دور آبیاری 10 روز و عدم مصرف دو نوع کود پتاسیم و نیتروژن معادل 887 کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد. دور آبیاری 10 روز تعداد خوشه در متر مربع، تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه و عملکرد شلتوک را کاهش داد. بالاترین کارایی زراعی نیتروژن (45.8 کیلوگرم بر کیلوگرم) در هر دو رژیم آبیاری در تیمار 160 کیلوگرم در هکتار کود پتاسیم همراه با 60 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن ثبت شد. تیمارهای 60 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژنی همراه با 160 کیلوگرم در هکتار کود پتاسیم در دور آبیاری 10 روز، معادل 0.764 کیلوگرم بر مترمکعب در سال اول و معادل 0.775 کیلوگرم بر مترمکعب در سال دوم به‌وری مصرف آب را افزایش دادند. در شرایط غرقاب و آبیاری 10 روز یک‌بار میزان مصرف کود شیمیایی نیتروژن و پتاسیم به‌ترتیب 120 و 80 کیلوگرم در هکتار بهترین عملکرد را در تیمار غرقاب و کم‌آبی خواهد داشت.

Effect of Irrigation Interval and Nitrogen and Potassium Fertilizers on Yield, Yield Components and Some Traits of Gilaneh Rice

IntroductionConsidering the conditions of Iran in terms of water resources, high consumption of nitrogen fertilizer and low consumption of potassium fertilizer, less water use in rice cultivation and balance in chemical fertilizer consumption will play very important role in saving and wasting water. Rice production should increase in the coming years due to population growth, and this is possible due to the use of improved cultivars and agricultural management. Water is the most important factor for sustainable production in many agricultural products. About 75% of the rice produced (50% of the total rice fields in the world) is irrigated. Mineral nutrition includes; Supply, absorption and consumption of nutrients are essential for the growth and yield of crops. Nonuse of nitrogen in rice plant at the beginning of tillering reduces plant height and nonuse of nitrogen in full clustering stage reduces 1000seed weight.Materials and MethodsThe aim of this study was to investigate the effect of different irrigation methods and nitrogen and potassium fertilizers on yield, yield components, water use efficiency and nitrogen consumption efficiency of Gilaneh rice cultivar in 20162017 and 20172018 cropping years. The shredded load was performed based on a randomized complete block design with three replications in Rasht. The size of the experimental units was nine square meters (dimensions of the main plot were 3 × 3 m, the subplot was 3 × 1 m and the subplot was 1 × 1 m). Accordingly, experimental treatments include irrigation at two levels of permanent flooding and irrigation interval of once every 10 days as the main factor, nitrogen fertilizer at three levels of 0, 60 and 120 kg.ha1 as a secondary factor and potassium fertilizer at three levels. Zero, 80 and 160 kg.ha1 were subfactors. To determine the grain yield by observing the margin effect (removal of two rows) in each plot in the physiological maturation stage was taken and grain yield was calculated based on 14% moisture.Results and DiscussionThe results of this study showed that the highest grain yield of 5198 kg.ha1 in flooding treatment, application of 120 kg.ha1 of nitrogen fertilizer and 80 kg.ha1 of potassium fertilizer and the lowest yield in 10 days irrigation cycle and no use of two types Potassium and nitrogen fertilizers equivalent to 887 kg.ha1 were obtained. Increasing the irrigation distance reduced the number of spikes per square meter, number of seeds per spike, 1000seed weight and paddy yield. The highest nitrogen crop yield (45.8 kg.kg1) was recorded in both irrigation regimes at 160 kg.ha1 of potassium fertilizer with 60 kg.ha1 of nitrogen fertilizer. By increasing the irrigation cycle, treatments of 60 kg.ha1 nitrogen fertilizer along with 160 kg.ha1 of potassium fertilizer equivalent to 0.764 kg.m3 in the first year and equivalent to 0.775 kg.m3 in the second year increased water use efficiency. With increasing irrigation frequency, 1000seed weight was reduced in all three levels of nitrogen fertilizer, which was significant only in one level of nitrogen fertilizer. The maximum weight of 1000 seeds per hectare with consumption of 80 kg.ha1 of potassium fertilizer and 60 kg.ha1 of nitrogen fertilizer was equal to 23.31 g. Increasing the irrigation cycle in all three levels of potassium fertilizer reduced the number of full grains in the panicle.ConclusionNitrogen and potassium fertilizer application, in addition to optimizing fertilizer application, increased the yield and yield components of Gilaneh rice. Irrigation period of 10 days and nonapplication of two types of potassium and nitrogen fertilizers, the lowest grain yield and consumption of 80 kg.ha1 of potassium fertilizer and 120 kg.ha1 of nitrogen fertilizer in flooded conditions recorded the highest grain yield.