ارزیابی عملکرد زیست‌توده و شاخص‌های کارایی نیتروژن و فسفر خرفه (portulaca oleracea l.) تحت تاثیر کودهای آلی، شیمیایی و زیستی

به‌منظور بررسی اثر کودهای آلی، زیستی و شیمیایی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه خرفه، آزمایشی در سال‌های زراعی 94-1393 و 95-1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بیرجند به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌ کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش بر اساس ترکیبی از چهار منبع تامین‌کننده نیتروژن شامل: کود گاوی، ورمی‌کمپوست، کود شیمیایی (npk) و شاهد (بدون اعمال هیچ‌گونه کودی) و نیز چهار نوع کود زیستی شامل: نیتروکسین (شامل ازتوباکتر و آزوسپیریلوم)، میکوریزا glomus intraradices))، بیوسولفور (شامل تیوباسیلوس) و شاهد (بدون هیچ‌گونه کودی) بودند. نتایج دو ساله برهمکنش منابع کودی نیتروژن و کود زیستی نشان داد که در تیمار کود شیمیایی (npk) مصرف نیتروکسین موجب افزایش عملکرد زیست‌توده (45.6 درصد)، کارایی زراعی نیتروژن زیست‌توده (52 درصد)، فسفر زیست‌توده (2 برابر)، محتوای فسفر زیست‌توده (2.8 برابر) و مصرف بیوسولفور موجب افزایش نیتروژن زیست‌توده (52.9 درصد)، محتوای نیتروژن زیست‌توده (2 برابر)، کارایی جذب نیتروژن (2.1 برابر) نسبت به شاهد (عدم مصرف هیچ کودی) شد. در تیمار کود گاوی مصرف نیتروکسین موجب افزایش کارایی فیزیولوژیک زیست‌توده (8 درصد) و در تیمار عدم مصرف کود آلی و شیمیایی استفاده از نیتروکسین موجب افزایش کارایی جذب فسفر (22.4 درصد) و استفاده از میکوریزا و بیوسولفور (به‌ترتیب 29.9 و 21.4 درصد) موجب افزایش کارایی فیزیولوژیک فسفر زیست‌توده نسبت به شاهد (عدم مصرف هیچ کودی) شد. همچنین مصرف منابع کودی نیتروژن موجب کاهش کارایی زراعی فسفر زیست‌توده نسبت به شاهد شد. بر اساس نتایج این آزمایش، جهت دستیابی به حداکثر عملکرد زیست‌توده و با در نظر گرفتن حداکثر کارایی مصرف فسفر و نیتروژن زیست‌توده استفاده از تیمار کود شیمیایی (npk) و نیتروکسین در منطقه بیرجند توصیه می‌شود.

Evaluation of Biomass Yield and Nitrogen and Phosphorus Efficiency Indicators of Portulaca (Portulaca oleracea L.) Affected by Organic, Chemical and Biological Fertilizers

IntroductionPurslane (Portulaca oleracea L.) is an annual and C4 plant belonging to the family portulacaceae. The plant is drought and salttolerant which contains high amounts of beneficial omega3 fatty acids and antioxidant vitamins. Nitrogen is the key element in soil fertility and crop production. Attention to the soil quality and health has increased in recent years, especially for sustainable production of medicinal crops. So that, for production of healthy food in industrialized countries, using natural and onfarm inputs has been considered. One of the practical ways to achieve this goal is organic and biofertilizers. Given the importance of purslane as a medicinal plant and due to the fact that there is not detailed information about the nitrogen requirement for this plant, this study was conducted to evaluate the effect of organic, biological and chemical fertilizers on biomass yield, N and P use efficiency of the purslane in Birjand, Iran. Materials and MethodsThis research was carried out during two growing seasons from 2014 to 2016 at the research farm of Birjand University. The experiment was conducted as factorial based on a randomized complete block design with three replications. The treatments were a combination of four sources of nitrogen supply, including cow manure, vermicompost, fertilizer (NPK) and control (without any fertilizer), as well as four types of biofertilizers including nitroxin (Azotobacter and Azospirilum), Mycorrhiza (Glomus intraradices), Biosulfur (Thiobacillus with sulfur) and control (without any fertilizer). The studied traits included stem biomass yield, nitrogen and phosphorus percentage, nitrogen and phosphorus content, nitrogen and phosphorus uptake efficiency, nitrogen and phosphorus physiological efficiency and nitrogen and phosphorus agronomic efficiency based on biomass. Statistical analysis was performed using Minitab 17 software. To compare the averages, LSD test was used at the 5% probability level. Results and DiscussionThe results of the experiment showed that in chemical fertilizer (NPK) treatment, nitroxin consumption increased biomass yield (45.6%), nitrogen agronomic efficiency of biomass (52%), biomass phosphorus (2 times), the content of biomass phosphorus (2.8 times). On the other hand, biosulfur consumption increased biomass nitrogen (52.9%), biomass nitrogen content (2 times) and nitrogen uptake efficiency (2.1 times) compared to the control treatment. In the treatment of cow manure, the use of nitroxin increased the physiological efficiency of biomass (8%), however in the control treatment, the use of nitroxin increased the efficiency of phosphorus uptake (22.4%). Also in control treatment, the use of mycorrhiza and biosulfur (29.9% and 21.4%, respectively) increased the physiological efficiency of biomass phosphorus compared to the control treatment. On the other hand, consumption of nitrogen fertilizer sources reduced phosphorus agronomic efficiency of biomass compared to the control. ConclusionsBased on the results of this experiment, in Birjand region, the use of chemical fertilizer (NPK) and nitroxin are recommended to achieve maximum biomass yield and phosphorus and nitrogen use efficiency.