اثر محلول‌‌پاشی با دود-آب و سطوح نیتروژن بر ویژگی‌های بوم‌شناختی فیزیولوژیک گندم (triticum aestivum l.)

به منظور بررسی اثر کاربرد کود نیتروژن و محلول‌پاشی برگی دود-آب بر قابلیت جذب و کارایی مصرف تشعشع و برخی خصوصیات کانوپی گندم، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال زراعی 1395-1394 در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح مختلف کاربرد نیتروژن (90، 180، 300 و 360 کیلوگرم کود اوره در هکتار) به‌عنوان عامل اصلی و محلول‌پاشی برگی با عصاره دودآب (در پنج سطح شامل شاهد و غلظت‌های 0/001، 0/01، 0/1 و 1 درصد) به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. صفات مورد ارزیابی شامل، شاخص سطح برگ، روند جذب تشعشع، وزن خشک کل، کارایی مصرف تشعشع، عملکرد دانه و شاخص برداشت گندم بود. نتایج نشان داد که در تمامی سطوح نیتروژن، محلول‌پاشی با دودآب نسبت به شاهد (محلول‌پاشی با آب مقطر) موجب بهبود ویژگی‌های اندازه‌گیری شده گندم گردید. افزایش فراهمی نیتروژن و غلظت‌های بالای دودآب با بهبود شاخص سطح برگ، جذب نور، کارایی مصرف نور و عملکرد وزن خشک کل موجب افزایش عملکرد دانه گندم شد، به‌طوری‌که بیشترین کارایی مصرف تشعشع (1/65 گرم بر مگاژول) در شرایط کاربرد 360 کیلوگرم کود اوره در هکتار و محلول‌پاشی با غلظت یک درصد دودآب مشاهده گردید. همچنین بیشترین مقدار عملکرد دانه (922 گرم در متر مربع) در شرایط کاربرد 360 کیلوگرم اوره در هکتار و غلظت یک درصد دودآب و کمترین مقدار آن (339 گرم در متر مربع) در شرایط کاربرد 90 کیلوگرم کود اوره در هکتار و محلول‌پاشی با آب مقطر به‌دست آمد. محلول‌پاشی با غلظت یک درصد دود آب موجب افزایش 10/6 درصد عملکرد دانه در شرایط مصرف 360 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن نسبت به تیمار شاهد شد. به‌طور کلی نتایج نشان داد محلول‌پاشی با دودآب مقداری از نیاز گندم به عنصر نیتروژن را تامین کرد.