کاربرد مفهوم زمان‌گرمایی جهت مدل‌سازی پاسخ جوانه‌زنی کلزا (brassica napus l.) به دما

مدل‌های مبتنی بر مفهوم زمان‌گرمایی ابزار مفیدی برای توصیف و پیش‌بینی جوانه‌زنی و رهایی بذر از خواب در رابطه با زمان و دما هستند. هدف از این مطالعه ارزیابی دقت پیش‌بینی رهیافت‌های مختلف زمان‌گرمایی در توصیف جوانه‌زنی سه رقم بهاره کلزا (ساری‌گل، دلگان و rgs003) بود. آزمون جوانه‌زنی برای هر رقم در 11 دمای ثابت 8، 12، 16، 20، 24، 28، 32، 33، 34، 35 و 36 درجه سانتی‌گراد و چهار تکرار انجام شد و کل آزمایش سه مرتبه تکرار گردید. معیارهای نکویی برازش (rmse و aicc) نشان داد که وقتی tb (دمای پایه) و θtm (زمان‌گرمایی لازم برای تکمیل جوانه‌زنی در دماهای بیش‌بهینه) برای کل جمعیت بذری ثابت فرض شد و توزیع نرمال برای توصیف تنوع θt(g) (زمان‌گرمایی لازم برای تکمیل جوانه‌زنی هر کسر بذری معین در دماهای زیر بهینه) در دماهای زیر بهینه و tm(g) (دمای بیشینه برای هر کسر بذری معین) در دماهای بیش‌بهینه به‌کار رفت، مدل برازش بهتر و دقیق‌تری از دوره‌های زمانی جوانه‌زنی هر سه رقم کلزا داشت. tb برای ارقام ساری‌گل، دلگان و rgs003 به‌ترتیب 5/66، 7/13 و 5/86 درجه سانتی‌گراد برآورد شد. برآورد θtm برای ارقام مختلف بین 31/62 تا 34/55 درجه سانتی‌گراد ساعت متغیر بود. در رقم ساری‌گل θt(50) و tm(50) به‌ترتیب 369/27 درجه سانتی‌گراد ساعت و 34/32 درجه سانتی‌گراد، در رقم دلگان به‌ترتیب 378/76 درجه سانتی‌گراد ساعت و 33/98 درجه سانتی‌گراد و در رقم rgs003 به‌ترتیب 357/89 درجه سانتی‌گراد ساعت و 34/42 درجه سانتی‌گراد پیش‌بینی شد. دمای بهینه برای درصدهای مختلف جوانه‌زنی (to(g)) ثابت نبود. to(50) برای ارقام ساری‌گل، دلگان و rgs003 به‌ترتیب 31/85، 31/78 و 32/06 درجه سانتی‌گراد تعیین شد.