بررسی تطبیقی قلمرو کیفری در تخلفات رانندگی در نظام حقوقی ایران و رویۀ دیوان اروپایی حقوق بشر

قلمرو کیفری به‌عنوان یکی از دستاوردهای مهم حقوق بشر نوین و ابتکار دیوان اروپایی حقوق بشر است و از عناصر مهم اعمال مادۀ 6 کنوانسیون اروپایی حقوق بشر به‌شمار می‌رود. نتیجۀ مهم شناخت قلمرو کیفری و معیارهای شناسایی آن این است که تخلفات انضباطی و اداری الزاماً غیرکیفری و خارج از حمایت مادۀ 6 کنوانسیون یادشده نیستند، بلکه برخی از این ضمانت اجراها با اینکه به‌ظاهر فاقد صبغۀ جزایی به‌نظر می‌رسند، از نظر دیوانْ دارای وصف کیفری هستند. ازجملۀ این ضمانت اجراها که در آرای دیوان اروپایی حقوق بشر به آن پرداخته شده، ضمانت اجرای ضبط و ابطال گواهینامۀ رانندگی است. در نظام حقوقی ایران، این ضمانت اجرا در قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب 1389ش در قبال ارتکاب تخلفات رانندگی پرخطر، پس از انباشت نمرات منفی پیش‌بینی شده است. موضوع اصلی این پژوهش، مقایسۀ قلمرو کیفری تخلفات رانندگی در نظام حقوقی ایران و رویۀ دیوان اروپایی حقوق بشر می‌باشد. برای بررسی این موضوع، نخست به توصیف و تحلیل مفهوم قلمرو کیفری و معیارهای آن، سپس ضمانت اجرای این‌گونه تخلفات و درنهایت به تشریفات رسیدگی به تخلفات خواهیم پرداخت.

Comparative study of criminal matters in the motoring vehicle offences in the Iranian legal system and the European court of human rights decisions

Criminal matters is one of the most important achievements of modern human rights. The mentioned concept is also the initiative of European Court of Human Rights and one of the important elements of the implementation of article 6 of the European Convention on Human Rights. One of the main results of recognizing this concept is the fact that administrative and disciplinary violations that may not appear to have criminal aspect, are not necessarily out of the coverage of the Article 6. According to the Court, not only does the Article covers them, but it also covers some of the sanctions that may not have criminal aspect, and considers them like those with criminal aspects. One of the sanctions that European Court of Human Rights recognized is driver’s license revocation. The provision of Motor Vehicle Offences Act of 1389 in the Iranian legal system also provided driver’s license revocation after having too many points on the defendant’s driving records. The main concern of current study is comparing and contrasting criminal matters in traffic violation in the Iranian legal system and decisions made by the European Court of Human Rights. To achieve this goal, the description of criminal matters, their criteria, related sanctions for the mentioned violations, and finally the trial procedure for those violations have been examined.