حدود فعالیت بانک‌ها؛ حد بهینۀ ممنوعیت قانونی سرمایه‌گذاری و ‏بنگاه‌داری با رویکرد تطبیقی

در طول دو قرن اخیر، بخش بانکی در ایران و جهان یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های بازارهای مالی و فعالیت‌های اقتصادی را فراهم کرده است. امروزه و با توجه به اینکه اقتصاد ایران بانک‌محور است، برخی از مسائل بانکی می‌تواند محل بحث‌های داغ باشد. یکی از این موضوعات مورد مناقشه این است که آیا یک بانک خرد و تجارت می‌تواند علاوه بر عملیات رایج بانکی خود مانند سپرده‌گذاری و اعطای وام، به فعالیت‌های سرمایه‌گذاری نیز بپردازد و اگر می‌تواند، با توجه به مبانی اقتصاد، محدودیت این فعالیت چقدر است؟ بنابراین، یکی از چالش‌برانگیزترین موضوعات در این زمینه در سال‌های اخیر، موضوع سرمایه‌گذاری بانک‌های تجاری و خرد است که مورد توجه رسانه‌ها و کارشناسان قرار گرفته است. اما تحقیقی جامع و نظری بر اساس تعریف بانک وجود ندارد.نگارندگان این مقاله به‌دنبال بررسی مبنای قانونی تفکیک بانکداری تجاری از بانکداری سرمایه‌گذاری و روند این تفکیک با رویکردی تطبیقی هستند و هدف آنها مطالعۀ دلایل گسترش فعالیت بانک‌های تجاری به بانکداری سرمایه‌گذاری با نگاهی تطبیقی و همچنین تعیین جایگاه بانکداری اسلامی در این زمینه است.با توجه به شرایط اقتصادی کنونی ایران، به‌نظر می‌رسد فعالیت‌های سرمایه‌گذاری بانک‌های تجاری برای بقا، تضمین مشتریان و کاهش ریسک سیستمی، اجتناب‌ناپذیر بوده، تنها گزینه برای حفظ کیفیت دارایی‌هایشان است. با این حال، سوال حیاتی در خصوص دامنه و محدودیت‌های این نوع فعالیت سرمایه‌گذاری از سوی بانک‌های تجاری است و پرسش اصلی این است که با توجه به تورم بالا در ایران، آیا می‌توان بانک‌های تجاری را قاطعانه از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری منع کرد؟ در این مقاله با توضیحات مستند استدلال می‌شود که نمی‌توان ممنوعیت یا مجوز کلی برای فعالیت سرمایه‌گذاری برای بانک‌های تجاری به‌وجود آورد و در هر مورد با درنظر گرفتن شرایط عمومی اقتصادی و چرخۀ اقتصادی تورم و رکود، نظارت‌کنندگان و قانون‌گذاران باید به‌دنبال سطح بهینۀ سرمایه‌گذاری بانک‌ها باشند که در هر مورد رو به رشد باشد.

the limits of banks’ activity, the optimal limit of the legal prohibition of ‎investment and entrepreneurship with a comparative approach

banking has always been one of the most important economic issues in any society, and today, due to the bank-oriented nature of our society’s economy, the study of banking law issues has a special priority. one of the most challenging issues in this area is the phenomenon of bank entrepreneurship, which has attracted the attention of many media and experts. the purpose of this study is to legally study the process of separation of commercial banking and investment banking, as well as to examine the legal aspects of the phenomenon of bank entrepreneurship with a comparative approach and to examine the reasons for banks to move forward and to examine the islamic position on this phenomenon. the author’s research method in this research is descriptive-analytical, which has tried to study and analyze the subject by referring to books, articles, and interviews. due to the economic conditions of society, bank entrepreneurship is an inescapable phenomenon and a way to preserve the existence of banks and their customers and also to prevent the spread of contagious risk to the country’s banking system, which according to the definition of islam is part of the nature of banking. which must have a limit and not be unrestrained to cause harm to the country’s economy.