تاثیر مسئولیت داور بر اعتبار رای داوری در‎ ‎حقوق ایران، امریکا و چین

اقدامات داور به دلیل ارتباط امر داوری با احقاق حق، ازآنجا که ممکن است خارج از حدود قانون یا عدالت باشد، می‌تواند به منشا ایجاد مسئولیت برای داور بدل شود. در حقوق امریکا، بر اساس عدل و انصاف، اگر اعمال داور باعث تردید در دستیابی به نتیجۀ منصفانه از مجرای رای صادره از سوی او گردد، فارغ از موارد مصرح در قوانین یا رویۀ قضایی، علاوه بر ایجاد مسئولیت برای داور، می‌تواند سبب ابطال رای وی شود. همچنین در حقوق چین، به شرحی که خواهد آمد، درنهایت رای داور چنین سرنوشتی پیدا می‌کند. لکن در حقوق ایران، با وجود مادۀ 489 قانون آیین دادرسی مدنی، ظاهراً با توجه به اصل قطعیت آرای داوری، باید موارد امکان ابطال رای داور را منحصر در همین ماده و مقید به مواعد اعتراض دانست. اما این استدلال ظاهری، برخلاف اصل دادرسی منصفانه است؛ چراکه اولاً روا نیست از اقدامات مسئولیت‌آفرین داور، اعم از انتظامی، کیفری و مدنی که باعث تردید در عادلانه بودن رای صادره می‌شود، چشم بپوشیم و ثانیاً ممکن است برای مثال، اخذ رشوه از سوی داور مدت‌ها بعد مشخص شود و عادلانه نیست که طبق ظاهر مادۀ 489 و بنابر منقضی شدن مواعد اعتراض، رای چنین داوری را صحیح بدانیم. لذا در نوشتار حاضر به صورت تطبیقی در صدد بررسی رویکرد حقوق امریکا و چین در این زمینه هستیم تا از این طریق، با مقایسه و ارزیابی ظرفیت‌های قانونی موجود در ایران، با روش توصیفی- تحلیلی، به رفع خلاهای فعلی و ارائۀ راهکار بپردازیم.

the effect of the arbitrator's responsibility on the validity of the ‎arbitration award in the laws of iran, america and china

due to the relation between arbitration and adjudication, arbitrator’s actions could cause responsibility for them because it may exceed the limits of law and justice. in american law, on the base of equity, if the arbitrator’s acts blemish the path of fair result, regardless of the provisions in law and precedent, in addition to incurring him responsibility it may cause his award to be annulled. also in chinese law, as it will come later, the arbitrator and his judgment can face the same fate. however, it seems in iran according to article 489 of civil procedure law and principle of finality of the arbitrator’s award, we should limit ourselves to the provisions of law and the timeline that it entails. but this apparent argument is against the principle of fair trial, because firstly it’s not right to dismiss the actions of a responsible arbitrator (either disciplinary, criminal or civil responsibility) that can cause uncertainty to fairness of his award and second, it’s possible e.g., receiving a bribe by him get stablished years later and it’s not just to stick to the provisions of article 489 and its timelines and declare his award correct. so, in this article, comparatively, we are trying to analyze the american and chinese approach to this matter so in this way with comparing and assessment of existing legal capacities in iran, we could find a resolution for this legal gap and present an alternative. this will be done in a descriptive and analytical method.