مطالعۀ تطبیقی «مسئولیت مدنی ناشی از آزبست» در حقوق فرانسه و ‏امریکا؛ ارائۀ الگوهایی برای رفع کاستی‌های حقوق ایران

در این مقاله، مسئولیت مدنی ناشی از آزبست به ‌صورت تطبیقی در حقوق فرانسه و امریکا، با هدف ارائه الگویی‌هایی برای رفع کاستی‌های حقوق ایران و با روش توصیفی– تحلیلی مطالعه شده است. پرسش اصلی این بود که در نظام‌های مورد مطالعه، مبانی و ارکان مسئولیت ناشی از آزبست چیست و چه راهکارهای موثری برای حمایت از قربانیان آزبست و جبران خسارت آنان پیش‌بینی شده است. پس از مطالعۀ تطبیقی، این نتیجه به‌دست آمد که در حقوق امریکا مسئولیت ناشی از آزبست مبتنی بر مسئولیت محض است، اما در حقوق فرانسه این مسئولیت بر نظام مسئولیت کارفرما در برابر کارگر استوار گشته، با تاسیس تعهد ایمنی از نوع تعهد به‌ نتیجه و تقصیر نابخشودنی کارفرما و فرض اطلاع وی، تنها در صورت وقوع قوۀ قاهره، کارفرما از مسئولیت معاف خواهد بود. از حیث ارکان مسئولیت مدنی نیز با وجود پاره‌ای تفاوت‌ها، هر دو کشور با توسعۀ مفهوم و قلمرو خسارت‌های قابل جبران و رابطۀ سببیت مفروض، به‌ حمایت از زیان‌دیدگان آزبست شتافته‌اند. به‌علاوه، برای تضمین و تسریع در پرداخت خسارت زیان‌دیدگان در حقوق فرانسه «نظام خاص جبران خسارت قربانیان آزبست» تاسیس شده و با ایجاد صندوقی مستقل و دارای بودجه و ساختاری مشخص، موارد رجوع به صندوق و میزان خسارت قابل جبران از سوی صندوق با سازوکارهای معین، مقرر گشته است. حقوق امریکا نیز در همین راستا گام برداشته است. از این ‌رو، پیشنهاد می‌شود که قانون‌گذار ما هم با کنار گذاشتن تقصیر به‌عنوان مبنای مسئولیت و تسهیل در اثبات رابطۀ سببیت، نظام خاص جبران خسارت زیان‌دیدگان آزبست را تاسیس نماید.

a comparative study of civil liability caused by asbestos in french ‎and american law; providing models to solve the shortcomings of ‎iranian law

in this article, the civil liability caused by asbestos has been studied comparatively in french and american law, to provide models to solve the shortcomings of iranian law, with  a descriptive-analytical research method. the main question was about the bases and elements of the responsibility caused by asbestos and the effective solutions to support asbestos victims. the result was that in terms of the basis of responsibility, in american law, the responsibility is based on strict liability. french law bases the responsibility on the system of employer's responsibility towards the employee, and by establishing the safety obligation of the type of obligation of result and the unforgivable fault of the employer and the assumption of his knowledge, only force majeure is excluded. in terms of the conditions and elements of civil liability, both countries have supported asbestos victims by developing the concept and scope of compensable damages and the assumed relationship of responsibility. in order to guarantee and speed up the payment of damages, in french law, a special compensation system for asbestos victims has been established and by creating an independent fund, the cases of reference to the fund and the amount of damages that can be compensated by the fund, with certain mechanisms, has been established. american law has also taken the same steps. it is suggested that our legislators should establish a special compensation system for asbestos victims by leaving aside fault as the basis of responsibility and facilitating the proof of causation.