قواعد صلاحیت نسبی دادگاه‌های کیفری در حقوق ایران و انگلستان

یکی از تقسیم‌بندی‌های صلاحیت محاکم کیفری، تقسیم آنها به کیفری یک و کیفری دو است. صلاحیت نسبی به‌عنوان یکی دیگر از اقسام صلاحیت‌های محاکم کیفری در عرض صلاحیت ذاتی و محلی به بررسی این موضوع می‌پردازد. در صلاحیت نسبی، محاکم کیفری اعم از عمومی و اختصاصی با توجه به نسبت آنها با یکدیگر بر اساس نوع جرم ارتکابی، شدت مجازات و یا تلفیقی از نوع جرم و شدت مجازات به دادگاه‌های درجۀ یک و درجۀ دو دسته‌بندی می‌‌شوند. دادگاه‌های درجۀ یک با تعدد قاضی به جرایم مهم‌تر و دادگاه‌های درجۀ دو با وحدت قاضی به جرایم با اهمیت کمتر رسیدگی می‌کنند. در حقوق ایران مطابق قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، صلاحیت نسبی محاکم کیفری هم در مورد دادگاه‌های عمومی و هم دادگاه‌های اختصاصی پذیرفته شده است؛ به‌گونه‌ای که دادگاه‌های عمومی به دادگاه کیفری یک و کیفری دو تقسیم می‌‌شوند و دادگاه‌های اختصاصی اعم از انقلاب، نظامی و نظامی زمان جنگ دارای دو درجۀ یک و دو می‌باشند. به‌علاوه، در خصوص جرایم ارتکابی از سوی افراد زیر 18 سال نیز بر اساس صلاحیت نسبی، علاوه بر دادگاه اطفال و نوجوانان، دادگاه کیفری یک ویژۀ رسیدگی به جرایم نوجوانان پیش‌بینی شده است. در حقوق انگلستان نیز صلاحیت نسبی محاکم کیفری مورد پذیرش قرار گرفته به‌گونه‌ای که جرایم بر اساس اهمیت به سه دستۀ جرایم اختصاری، جرایم دووجهی و جرایم قابل کیفرخواست تقسیم شده و بر همین اساس در دادگاه‌های صلح یا دادگاه جزایی مورد رسیدگی قرار می‌گیرند. به‌علاوه، در حقوق هر دو کشور، صلاحیت نسبی در مرحلۀ مجدد رسیدگی نیز پیش‌بینی شده است و این دادگاه‌ها به دو دسته تقسیم می‌‌شوند.

rules of relative jurisdiction of criminal courts in iranian ‎and english law

one of the divisions of jurisdiction of criminal courts is the division of these courts into courts grade one and courts grade two. relative jurisdiction is studied as another kind of criminal courts jurisdiction beside local and inherent jurisdiction. in relative jurisdiction, courts grade one deal with more important crimes by multiple judges and courts grade two deal with less important crimes by single judge. in iranian law according to criminal procedure code 1392, relative jurisdiction is accepted in both general and special courts. in english law, also, relative jurisdiction of criminal courts accepted such a way that the crimes, based on importance, divided into three parts: indictable offences, summary offences and offences triable and this will be heard either by magistrates’ court or crown court accordingly. in addition, in the law of both countries, relative jurisdiction in the retrial is also provided and these courts are divided into two categories.