تشریفات سنتی تنظیم وصیت‌نامه و جایگاه آن در وصیت الکترونیکی؛ مطالعۀ تطبیقی در حقوق ایران و آمریکا

در اکثر نظام‌های حقوقی دنیا، تنظیم وصیت‌نامه مستلزم رعایت پاره‌ای تشریفات است. این تشریفات که به‌طور سنتی ناظر به وصیت‌نامه‌های کاغذی است، سبب پیدایش وصیت‌نامه‌های رسمی، خودنوشت و سرّی در حقوق ایران و وصیت‌نامه‌های رسمی، خودنوشت و محضری در حقوق امریکا شده است. پرسش مهمی که با پیشرفت فناوری و گسترش ارتباطات الکترونیکی مطرح می‌شود، این است که اگر موصی بخواهد در فضای الکترونیکی وصیت‌نامه‌ای تنظیم کند، تشریفات سنتی چه جایگاهی در آن خواهد داشت؟ به دیگر بیان، آیا در تنظیم وصیت‌ الکترونیکی از تشریفات سنتی تبعیت می‌شود یا از آن عدول می‌گردد؟ در این مقاله، با روش کتابخانه‌ای، پاسخ این پرسش ارائه می‌شود. در این راستا، ضمن مرور تشریفات سنتی تنظیم وصیت‌نامه، این فرضیه اثبات می‌گردد که در حقوق ایران، تنظیم وصیت‌نامۀ الکترونیکی تابع تشریفات سنتی است؛ تشریفاتی که به دلیل برخی کمبود‌ها در عرصۀ تقنین، مانع از تنظیم الکترونیکی وصیت‌نامه‌های رسمی و سرّی شده است. اما در حقوق امریکا مسئله، اختلافی است: از یک سو، پرونده‌های مشهور کاسترو و هورتون در رویۀ قضایی و قانون متحدالشکل وصایای الکترونیکی، دلالت بر تبعیت وصایای الکترونیکی از تشریفات سنتی دارند و از سوی دیگر، قانون وصایای نوادا پس از عدول از تشریفات سنتی، تشریفات جدیدی را برای تنظیم وصیت‌ الکترونیکی وضع نموده است.

traditional requirements in executing a will and their place in the electronic will; a comparative study of iranian and american law

in most legal systems of the world, the execution of a will requires the observance of certain requirements. these requirements, which traditionally deal with paper wills, have given rise to formal, holographic, and secret wills in iranian law, and to formal, holographic, and notarized wills in american law. an important question that arises with the advancement of technology and the development of electronic communications is: if the testator wants to execute a will in the electronic space, what place will these traditional requirements have in it? in other words, are traditional requirements followed in executing an electronic will or not? in this article, an attempt is made to provide an answer to this question through the library method. in this regard, while reviewing the traditional requirements of executing a will, the hypothesis is proved that in iranian law, traditional requirements are followed in electronic will-making; requirements that, due to some shortcomings in the field of legislation, have prevented the electronic execution of formal and secret wills. in american law, however, there is a disagreement: on the one hand, the famous castro and horton cases in judicial proceedings and the uniform electronic wills act imply that electronic wills follow traditional requirements. on the other hand, the nevada statute, after deviation from traditional requirements, has introduced new requirements for executing electronic wills.