مطالعۀ انتقادی کثرت‏ گرایی و برخی نظریات کثرت‏ گرا در حوزۀ مبانی فلسفی مسئولیت مدنی

آیا نظریات وحدت‏گرا در حوزۀ مبانی فلسفی مسئولیت مدنی از قبیل عدالت اصلاحی، عدالت توزیعی و بازدارندگی بهینه می‏‏توانند پاسخگوی تنوعِ موقعیت‏‏هایی باشند که مسئولیت مدنی امروزه با آن روبروست؟ به‏نظر می‏رسد پاسخ منفی است. نظریات وحدت‏گرا سعی دارند از دید توصیفی کلیۀ مقررات حقوق مسئولیت مدنی را مبتنی بر یک منطق واحد نشان دهند و از دید هنجاری تلاش دارند تا سوگیری کلیۀ قوانین را به‏‏ سمت همان منطق واحد تضمین نمایند. این امر با توجه به موقعیت‏‏های بسیار متنوعی که حقوق مسئولیت مدنی امروزه باید در آنها اِعمال شود، مشکلات عدیده‏‏ای فراروی این نظریات می‏‏نهد، به‏نحوی که اتخاذ رویکرد وحدت‏گرا را عقلاً و عملاً ممتنع و عمل به کثرت‏گرایی را چاره‏‏ای منحصر نشان می‏‏دهد. در این مقاله ضمن بیان دلایل و مبانی کثرت‏گرایی حقوقی در حوزۀ مبانی فلسفی مسئولیت مدنی، چهار نظریۀ عمده از فیلسوفان حقوقی کثرت‏گرا، ابتدا تبیین شده و سپس مورد بررسی انتقادی قرار گرفته است. هرکدام از نظریه‏های ارائه‏‏شده ضمن اینکه واجد ارزش‏‏هایی در راستای نیل به یک نظریۀ‏ مطلوب کثرت‏گرا بودند، اما دچار برخی ایراداتِ بعضاً بنیادین‏‏اند که انتخاب آنها را به‏عنوان یک نظریۀ منسجم و کارا با دشواری مواجه می‏‏نماید. نویسندگان این مقاله ضمن تایید مبنای کثرت‏گرایی و پذیرش ایرادات وارد بر رویکردهای کثرت‏گرای موجود، ارائۀ نظریۀ کارا و منسجم مبتنی بر کثرت‏گرایی در حوزۀ فلسفۀ مسئولیت مدنی را ناممکن نمی‏‏دانند. نگارندگان در پایان، طرح کلی چنین پیشنهادی را ارائه کرده، تشریح و تبیین آن را به مقاله‏ای دیگر واگذار نموده‏اند که در آیندۀ نزدیک به جامعۀ حقوقی کشورمان تقدیم خواهد شد.

a critical examination of legal pluralism and some of the pluralistic views in the area of the philosophical foundations of tort law

can monist theories that address tort law’s philosophical foundations, such as corrective and distributive justice or optimal deterrence, manage the enormous diversity of circumstances that tort law now handles? the answer appears to be no. in the normative phase, monist theories seek to assure us that all laws must be designed to achieve a certain goal, while in the descriptive phase; they seek to demonstrate that all components of tort law are grounded on a single logic. this poses substantial obstacles for these theories, to the point that it appears we cannot accept monist theories philosophically or practically, suggesting that resorting to plural theories is the final option given the variety of circumstances that tort law must deal with today. in this study, we examined and analyzed four pluralistic theories in the realm of the philosophical foundations of tort law after assessing their explanations and premises. each of these ideas has some beneficial traits that contributed to their success as a plural theory, but they also have some severe defects that render them insufficient when used as a coherent and effective theory. while embracing the plural approach, the authors of this essay suggest that present pluralistic approaches to the philosophical underpinnings of tort law have numerous severe shortcomings. a cohesive, effective plural theory could yet be created, in our opinion. finally, we sketched out the outlines of such a theory and will go into further depth in another essay that will be published to our legal community in the near future.