بررسی تطبیقیِ معیارهای اخراج قانونی؛ نقد معیارهای موجود و ارائۀ معیاری مطلوب: معیار اخراج منصفانه

تضمین امنیت شغلی کارگران در گرو جلوگیری از اخراج‌های خودسرانه است، لکن در بحث اخراج کارگران آنچه در حقوق ما کمتر به آن توجه شده و ضرورت انجام پژوهش حاضر را نمایان‌تر ساخته، بررسی ضوابط و معیارهای حاکم بر حق فسخ یک‌جانبه است. در نتیجه، در این مقاله به تبیین و نقدِ معیارهایی که در نظام‌های حقوقی مختلف راجع به اساسِ مستحق شناختن کارفرما در اخراج کارگر وجود دارد و سپس، میزانِ سازگاری معیارهای مستنبط از مصادیق اخراج قانونی در نظام حقوقی ما با آن‌ها پرداخته شده است. نهایت آنکه رویکرد مطلوب، پیش‌بینیِ موردی مصادیق جواز اخراج کارگر، همچون تحقق تقصیر سنگین وی و یا تغییرات بنیادین اقتصادی، از یک سو و درنظر گرفتنِ مقرره‌ای عام راجع به تشریفات و حمایت‌های پسینیِ منصفانه از چنین کارگرانی دانسته شده است‌. در این میان، اعطای یک صلاحدیدِ مبتنی بر انصاف برای مراجعِ تخصصی رسیدگی‌کننده به موضوع با اشخاص واقعاً متخصص در حوزه حقوق کار بایسته است، به‌نحوی که در بررسی تحقق این مصادیقْ منفعل نبوده، در هر مورد بتوانند عملکرد کارفرما را در شکل و ماهیت با معیار انصاف سنجیده، درصورت عدم تطابق، تصمیم کارفرما را رد نمایند.

comparative analysis of criteria of legal dismissal; a critique of current standards and a case for the preferred standard: standard of justified dismissal

to safeguard job security of workers against arbitrary dismissal by their employer on the one hand, and the possibility of exercise of the right of unilateral termination by employer in some cases, on the other hand, and mode of reconciliation between these two apparently conflicting goals has always been one of the most challenging issues in labor law. achievement of the best solution in this regard might seem quite challenging; however, a thorough analysis of the basis and criteria which underly justified dismissal on part of employer might help achieve the preferred solution. therefore, in the present study, we seek to provide an answer to the question of determining the preferred standard governing the employer’s right of unilateral termination. as the conclusion of our analysis, application of standard of “fair dismissal”, which, as a general rule, governs other rules and regulations regarding the right of termination of employer, is preferred. accordingly, courts should on a case-by-case basis, determine whether the dismissal accords from formal and material point of view with requirements of fairness or not and thus base his decision as to its validity accordingly.