توصیف عقد در عقود مختلط در حقوق ایران، فقه امامیه و حقوق فرانسه

یکی از دشوارترین موارد توصیف عقد، زمانی است که متعاقدین مضمون دو یا چند عقد را در قالب یک عقد منعقد کرده باشند. مسئلۀ اصلی در این‏گونه موارد آن است که این عقد را تحت چه عنوانی باید توصیف کرد. شرایط، احکام و قواعد کدام‏یک از عقود تشکیل‏دهندۀ عقد باید بر عقد حاکم شود؟ و آیا بین عقود سازندۀ عقد مرکب از حیث صحت و بطلان تلازمی وجود دارد؟ در این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی این مسائل پرداخته شده است. به‏نظر می‏رسد چنان‏که عقود ترکیب‏یافته معوض باشد و عوض هرکدام به‏طور مستقل مشخص شود و هیچ‏کدام قید یا شرط دیگری نباشد، هرکدام تابع احکام ویژۀ خود بوده، صحت و بطلان آنها در یکدیگر موثر نخواهد بود. اما اگر عوض عقد، واحد باشد یا طرفینْ عقود را مقید به یکدیگر نموده باشند، هر عقدْ جزئی از کل را تشکیل داده، بطلان یا انتفای هر عقد به‏منزلۀ بطلان و انتفای جزئی از عقد بوده، احکام تبعض صفقه یعنی کسر از عوض و فسخ بخش صحیح در مورد آن قابل اجراست. در مواردی که عقد واحدی انشا می‏شود که در قالب هیچ‏یک از عقود معین نمی‏گنجد، ولی از آثار عقود متعدد برای تحقق غرض واحد استفاده شده است، ما نه با یک عقد مرکب، بلکه با یک عقد بسیط نامعین روبه‏رو هستیم.

qualification of a contract in mixed contracts in iranian law, imamiyyah jurisprudence and french law

one of the most difficult cases to describe a contract is one in which the parties conclude two or more contracts in the form of a single contract. the main issue in such cases is how this contract should be described. terms and rules of which of the contracts constituting the contract should govern the contract? and is there a correlation between the constituent contracts of a mixed contract in terms of validity and invalidity? in this article, these issues have been studied with a descriptive-analytical method. it seems that if the combined contracts are commutative and each consideration is specified independently and none of the contracts is a stipulation or term of another contract, each of them is subject to its own rules and their validity and invalidity do not affect each other. but if the consideration of the contract is the same or the parties have made the contracts conditional on each other, each contract is a part of the whole and the annulment of each contract is considered as partial annulment of the contract and the rules of sales unfulfilled in part, that is, the deduction from the consideration and the revocation of the correct part is applicable. cases where a single contract is concluded that does not fit into any of the nominate contracts but the effects of multiple contracts have been used to achieve a single purpose, we are not dealing with a mixed contract but with a simple innominate contract.