بحران نظام حل و فصل اختلاف‏ های تجاری بین ‏المللی در فعالیت‏ های فضایی

پس از موافقت‏نامۀ ماه مصوب 1979، توسعۀ حقوق بین‏ الملل فضا در جامعۀ بین‏ المللی در حالت سکون قرار گرفت. با گسترش فعالیت ‏های خصوصی فضایی از پایان قرن بیستم، چارچوبی مستحکم جهت حل و فصل اختلاف‏ های فضایی به ضرورتی حیاتی مبدل شد. نویسندگان راه‏ های مختلفی ازجمله حل و فصل جایگزین مشورتی، دیوان حقوق فضا و دیوان چندمنظوره را پیشنهاد داده ‏اند، اما تاکنون هیچ‏کدام قابلیت تحقق نیافته‏ اند. در نظام کنونی حقوق فضا در سطح بین‏ المللی، مشورت سیاسی، کمیسیون دعاوی مندرج در کنوانسیون مسئولیت، دیوان دادگستری بین ‏المللی و قواعد دیوان داوری بین‏ المللی و برخی نهادهای منطقه ‏ای تنها سازکارهای‏ های موجود در حل و فصل اختلاف‏ ها هستند. لیکن با توجه به خصوصی‏ سازی و تجاری‏ سازی فعالیت‏ های فضایی در جهان امروز که از دهۀ نود میلادی آغاز شده است، این مسئله مطرح گردیده که با توجه به تکثر کنشگران فضایی، ازجمله شرکت‏ های تجاری فضایی، روند رسیدگی به اختلاف‏ های فضایی با چه موانعی مواجه است و چگونه می‏ توان بر آنها فائق آمد.

The System of International Commercial Disputes Settlement in the Space Activities: The Barriers Crisis

After the 1979 Moon Agreement, the development of international space law in international society has been in a stagnant mode. With the progress of private space activities since late 20th century, a stable framework for space disputes settlement was considered a vital exigency. Scholars have proposed ways like alternative consultation resolution, space law tribunal, and multipurpose court; but they have brought about no success until now. In the current space law order in the world, political consulting, claims commission in Liability Convention, International Court of Justice and Permanent Court of Arbitration rules, and also some regional institutes are the only existing disputes settlement mechanisms. Concerning privatization and commercialization of space activities begun since 1990s, the issue is what are the barriers confronting to the proceedings and settlements according to the plurality of space actors like space corporations, and how to overcome the problems? This paper tries to treat the problem and deal with the possible solutions.