نابرابری بین پدر و مادر ایرانی در انتقال تابعیت به فرزندان

از موضوعات چالش‌برانگیزی که امروزه در ایران به بی‌تابعیتی کودکان منجر می‌شود، عدم امکان انتقال تابعیت از مادر به کودک است. این درحالی است که فرزندان متولد‌شده از پدران ایرانی تحت هر شرایطی تابعیت ایران را به‌دست می‌آورند. چنان‌که پیداست این مسئله نوعی نابرابری و محرومیت را در به‌دست آوردن تابعیت ایرانی کودکانِ به‌دنیا آمده از مادران ایرانی سبب شده که اثر قانونی آن را می‌توان در سلب مزایای شهروندی و موانعی یافت که در بندهای 4 و 5 مادۀ 976 قانون مدنی و ماده واحدۀ مصوب سال 1385ش مقرر شده است. در پژوهش حاضر که به روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته است، به بررسی و تحلیل مواد قانونی یادشده در پرتو دیدگاه‌های فقهی‌ حقوقی پرداخته‌ایم. یافته‌ها و نتایج پژوهش نشان می‌دهد که منشا نابرابری بین پدر و مادر ایرانی در انتقال تابعیت به فرزندان را می‌توان در به‌رسمیت شناخته نشدن ازدواج مادر ایرانی با تبعۀ خارجی از طرف دولت و نابرابری جنسیتی در انتقال تابعیت از مادر به فرزند دانست که رفع هر دوی این موارد نه‌تنها با هیچ محذوریت شرعی همراه نیست، بلکه با روح شریعت اسلامی سازگارتر است.

discrimination between iranian mother and father in passing of nationality to children

One of the most challenging issues that nowadays in Iran leads to statelessness is the inability of passing nationality from mother to child. This is while sons born of Iranian father under any circumstances will acquire Iranian nationality. As it turns out, this issue has led to a kind of inequality and deprivation in obtaining the Iranian nationality of children born to Iranian mothers whose legal effect could be found in the exclusion of nationality benefits and obstacles in paragraph 5 of Article 976 of the Iranian Civil Code and the especial statute passed in 2006. In this descriptiveanalytic study, while reviewing the legal provisions and jurisprudential analyzes, a summary of the research found that the source of inequality between Iranian father and mother in the passing of nationality to children can be seen in the failure to recognize the marriage of Iranian mother with a foreign national by government and the gender inequality in passing of nationality of mothertochild , which eliminates both These matters are not merely associated with any religious affiliation, but are more consistent with the spirit of the Islamic Sharia.