سلب تابعیت از نگاه حقوق اسلام و نظام بین المللی حقوق بشر

امروزه تابعیت، یک حق بنیادین بشری، بستر هویت، زمینه‌ساز حفظ کرامت انسانی و برخورداری از عدالت و امنیت برای افراد به‌شمار می‌رود. سلب تابعیت، پیامدهای ویرانگری چون فقدان حمایت حقوقی، نداشتن حق مشارکت در امور عمومی و فرایندهای سیاسی، دسترسی ناکافی به مراقبت‌های بهداشتی و آموزش، ضعف در اشتغال و استخدام، شانس اندک برای کسب مالکیت، محدودیت‌های مسافرتی، محرومیت اجتماعی، ابتلا به فقر، آسیب‌پذیری در برابر قاچاق انسان، و آزار و اذیت و خشونت را برای فردِ سلب تابعیت‌شده به‌همراه خواهد داشت. به علت چنین پیامدهایی است که اختیار دولت‌ها در توسل به سلب تابعیت از سوی قواعد نظام بین‌المللی حقوق بشر به‌شدت محدود شده است؛ از‌این‌رو زمینه‌های این اقدامباید به صورت کاملاً مضیق تفسیر شود.در نظام حقوقی اسلام نیز سلب تابعیت تنها در تابعیت قراردادی و آن‌هم فقط در مواردی که افراد تعهدات خود بر مبنای قرارداد ذمه را نقض کرده ‌باشند امکان‌پذیر و مجاز است. مقالۀ حاضر بر آن است تا با روش توصیفی تحلیلی به واکاوی رویکرد نظام حقوقی اسلام و نظام بین‌المللی حقوق بشر نسبت به سلب تابعیت بپردازد.