حفظ استقلال نظام بورس و اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران

«نهادهای تنظیم‌گر مالی»، ازجمله سازمان بورس و اوراق بهادار، نقش مهمی در تنظیم مقررات مربوط به بازار سرمایه دارند. در گذشته از یک سو به دلیل سادگی ساختار حکومت، وضع، اجرا و تفسیر قوانین و نیز الزام اشخاص به رعایت آن‌ها صرفاً برعهدۀ قوای سه‌گانۀ مقننه، مجریه و قضائیه بود و از سوی دیگر، بسیط و محدود بودن وظایف حکومتی موجب می‌شد که این ساختار بتواند نیازهای جامعه را کفایت کند. با‌این‌حال، صنعتی شدن جوامع و اشتغال هرچه بیشتر دولت‌ها به اموری از قبیل بانکداری، تجارت، سرمایه‌گذاری، بیمه و صادرات و واردات، وضعیت را دگرگون ساخت و ایجاد نهادهایی با کارویژۀ تنظیم‌گری در حوزۀ روابط مالی را ضروری نمود. نهادهای مالی یادشده وظیفه دارند تا به‌عنوان موسساتی تخصصی، نیازهای نوین مالی جامعه را در اسرع وقت و به بهترین شیوه پاسخ دهند. شورای عالی بورس و سازمان بورس و اوراق بهادار به‌عنوان ارکان اصلی بازار سرمایۀ ایران، از جملۀ چنین نهادهای مالی هستند. کارایی موثر این نهادهای تنظیم‌گر مالی با استقلال آن‌ها درهم گره خورده است و به‌عبارتی، آنچه بیش از همه می‌تواند کارایی موثر چنین نهادهایی را سبب شود، تضمین استقلال آن‌ها است. استقلال نهادهای تنظیم‌گر مالی در وضع و تنظیم مقررات، نظارت، و استقلال ساختاری و مالی، جنبه‌های مختلفی هستند که در این مقاله بررسی می‌شوند. سپس ابعاد یادشده به‌طور خاص در نظام بورس و اوراق بهادار ایران تجزیه و تحلیل خواهند شد.