تحلیل مقایسه‌ای از مولفه‌های آموزش صلح در کتاب‌های درسی علوم اجتماعی قبل و بعد از سند تحول

امروزه آموزش برای صلح، در کنار رشد و توسعۀ پایدار، برابری، حقوق بشر و اهداف مربوط به آن، نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند. در واقع انسان‌ها باید خود را به‌عنوان جزئی از یک اجتماع مردمی آرام و صلح‌طلب بدانند و از طریق گفت‌وگو و مذاکره، به مشارکت و همکاری بپردازند؛ چنین دستاوردی تنها از طریق آموزش صلح به‌صورت نظام‌مند امکان‌پذیر خواهد بود. هدف اصلی این پژوهش، بررسی و تحلیل محتوای کتاب‌های درسی علوم اجتماعی دورۀ ابتدایی قبل و بعد از سند تحول بنیادین بر مبنای مولفه‌های هفت‌گانۀ آموزش صلح یونسکو (1999) بوده است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و بر مبنای روش کیفی_کمّی و با استفاده از تحلیل محتوای قیاسی مایرینگ انجام ‌شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که در کتاب‌های قبل از سند مولفه‌های بین‌المللی‌گرایی، دموکراسی و حفظ فرهنگ‌ها بیشتر از بقیۀ مولفه‌ها مورد توجه و اهمیت بوده، ولی مولفۀ خود و دیگری کمترین اهمیت را داشته است، در حالی‌که این مولفه در کتاب‌های بعد از سند، از بیشترین توجه و اهمیت برخوردار شده است. این پژوهش می‌تواند به مسئولان نظام آموزش و پرورش یادآوری کند که نسبت به افزایش فراوانی مولفه‌های صلح یونسکو در محتوای این کتاب‌ها اهتمام ورزیده و طبق مدل رودخانه‌ای برانتمایر، هر یک از مولفه‌ها به‌طور متوازن در بین پایه‌ها توزیع شوند؛ تا فراگیران با شناخت خود، همدلی و احترام نسبت به هم و با رعایت برابری و عدالت و بیان آزادانۀ عقاید خود با دیگران به‌صورت موثر و سازنده ارتباط برقرار کنند.

a comparative analysis on peace education in social sciences textbooks before and after implementing fundamental reform document of education

the main purpose of the present study was to compare elementary school social sciences textbooks before and after implementing the fundamental reform document of education (frde) according to seven components of peace education in unesco (1999). this applied qualitative-quantitative research used mayring’s qualitative content analysis. context unit included texts and educational activities in social sciences textbooks of elementary school before and after implementing frde. analysis unit was the themes taken from unesco peace education components. the findings of the study showed that the unesco peace components were not equally distributed in the third-, fourth- and fifth-grade social sciences textbooks before and after implementing frde. the components of internationalism, democracy and preservation of cultures received more attention than other components before implementing frde, but the component of self and others received the least emphasis, while this component became the most prominent in the textbooks after implementing frde. generally, the component of self and others, spirituality and protection of the environment received more attention in comparison to other components in the textbooks after implementing frde, which is among the strong suits of the textbooks after implementing frde; however, the component of preservation of cultures received less attention after implementing frde.introduction  pace education peace currently plays a really important role besides sustainable growth and development, equality, human rights and the objectives related to peace. in fact, people should consider themselves a part of a peaceful and pacifist human society and address participation and cooperation through discourse and negotiation, all of which are realized through systematic peace education. hence, in order for the children to be prepared for a peaceful life, schools should raise social and cultural awareness and self-awareness through various nurturing plans, law enforcement, teaching methods, communications at school (especially at elementary schools which are well prepared for sociability), and following peace education via implementing these plans (fathi and eslami, 2008, cited in mc farland, 1999).