علم تحول انسان از منظر فرانظریه

علم تحول انسان محدود به بیان فرضیه، نظریه‌پردازی و بررسی تجربی نیست، بلکه فرانظریه‌های این علم تفسیر نتایج و کاربردهای تربیتی را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند. هدف این مقاله بررسی علم تحول انسان در پرتو فرانظریه‌های این علم بود. تناسب بین فرانظریه‌ها و نظریه‌ها (که مبنای سیاست‌گذاری‌های تعلیم و تربیت و کاربردهای آموزشی هستند)، از ضروریات تحول بهینۀ انسان است. از این رو در این مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، انواع فرانظریه‌های علم تحول انسان شامل فرانظریۀ دو نیمه‌سازی دکارتی و فرانظریۀ فرایندی رابطه‌ای مورد واکاوی قرار گرفته است. فرانظریۀ دونیمه‌سازی دکارتی، جهان هستی را در قالب قطب‌های دوگانۀ جمع‌پذیر ترسیم می‌کند، در حالی‌که فرانظریۀ فرایند_ رابطه‌ای، جهان هستی را به‌عنوان سیستمی از روابط متقابل کل و جزء، پویا و در حال تغییر ترسیم می‌کند. در این فرانظریۀ قطب‌ها در یکدیگر رسوخ کرده و هر قطب در عین حال که دیگری را تعریف می‌کند، خود نیز به‌وسیله دیگری تعریف می‌شود. همچنین، کل یک سیستم سازمان‌یافته از بخش‌هاست، به‌نحوی که هربخش به ‌وسیلۀ ارتباطش با دیگر بخش‌ها و با کل تعریف می‌شود. بنابراین، کل بزرگتر از جمع بخش‌هایش نیست، بلکه از آن متفاوت است. ناکامی فرانظریة دونیمه‌سازی دکارتی در تشریح پیشرفت‌های جدید در علم تحول انسان، نفوذ 300 ساله این فرانظریه را کاهش داده و فرانظریۀ فرایندی رابطه‌ای در حال جایگزینی با‌ آن است.

human developmental science in the perspective of metatheory

human developmental science is not limited to expressing hypotheses, theorizing and empretical investigation. metatheories of this science, also, affect result interpretation, and educational applications. the study aimed to examine human developmental science in the light of its existing metatheories. proportion between metatheories and theories which is the basis for educational policies and instructional applications is one of the requirements for optimal human development. thus, we used descriptive-analytical method to explain different kinds of human developmental metatheories including split metatheory and process-relational metatheory. split metatheory depicts the world as aggregates of dichotomous polarities, but process-relational metatheory depicts the world as systems of dynamic, changing and reciprocal part-whole relations. in process-relational metatheory, polarities interpenetrate each other and each pole defines and is defined by the other. moreover, within this metatheory, the whole is an organized system of parts; each part is defined by its relations to other parts and to the whole. thus, the whole is not greater than the sum of its parts, but it is different from them. new advancements in developmental science reduced the 300-year-old influence of this metatheory through cartesian split anomalies, and replaced it with process-relational metatheory.the scope of human development has gone beyond developmental psychology and has changed into developmental science. human developmental science seeks to describe, explain, and optimize (lerner and lerner, 2019; lerner et al., 2013) intraindividual changes and interpersonal differences throughout life span (lerner and kallina, 2013) to understand and explain the developmental processes and adaptive changes (overton, 2018; lerner, 2012). contemporary developmental scientists place human development on individuals’ bidirectional relations with their context (lerner et al., 2018). developmental science focuses on the study of regular and continuous changes in these relations and on the integration and differentiation of the multiple characteristics of individuals at multiple levels (brunfenbrunner and morris, 2006; overton, 2013). to help avoid conceptual ambiguities and adopt inappropriate methods (overton, 2015), scientific discourse has been used in developmental research. worldviews are fundamental metatheories that guide the study of human development and influence the interpretations of these studies. metatheories the foundation of developmental science ground, constrain, and sustain theoretical and observational levels of concepts (overton, 2014a). given the importance of human development, it should be asked what its metatheories and their features are.methodologythis study used descriptive-analytical method to inspect into the sources for the metatheories of human development. this method first examines the essence of the phenomenon, and compiles its features.