مقایسه تاثیر آموزش توسط همتا با پرستار بر میزان خود مراقبتی بیماران همودیالیزی

زمینه و هدف: آموزش رفتارهای خود مراقبتی به بیمار و خانواده وی باعث بهبود کیفیت زندگی و افزایش شرکت در برنامه های خود مراقبتی می شود. این ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ با ﻫﺪف مقایسه تاثیر آموزش توسط همتا و پرستار بر میزان خود مراقبتی بیماران همودیالیزی انجام یافته است.روش بررسی: در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﻴﻤﻪ ﺗﺠﺮﺑﻲ، تعداد 105 ﺑﻴﻤﺎر ﻫﻤﻮدﻳﺎﻟﻴﺰی از سه بیمارستان منتخب در سه شهر استان اصفهان (زرین شهر، فلاورجان و مبارکه) از بهمن 1395 تا شهریور 1396 به روش نمونه گیری تصادفی ساده اﻧﺘﺨﺎب و ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار گرفتند. سه مرکز به طور تصادفی به گروه های آموزش توسط همتا، پرستار و یک گروه کنترل تخصیص داده شدند. آموزش ﺑﻪروش چهره به چهره و فردی انجام یافت و گروه کنترل فقط آموزش معمول را دریافت کردند. اﺑﺰار گردآوری اﻃﻼﻋﺎت، ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺧﻮدﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ بیماران همودیالیزی ﺑﻮد که قبل و یک ماه پس از آموزش در سه گروه ﺗﻜﻤﻴﻞ شد. داده ها با اﺳﺘﻔﺎده از نرم افزار spss نسخه 18 و با استفاده از آزمون های کای دو، تی زوجی، آنالیز واریانس و آزمون تعقیبی توکی در سطح معناداری 0.05>p مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: بین سه گروه از نظر سن، مدت دریافت دیالیز، جنس و سطح تحصیلات تفاوت معناداری وجود نداشت (0.05>p). آزمون مقایسات چندگانه توکی نشان داد که اثر مداخله پرستار در بهبود خود مراقبتی به طور معناداری بیش از مداخله همتا و کنترل (0.001>p) و همچنین اثر مداخله همتا در بهبود خود مراقبتی به طور معناداری بیش از گروه کنترل (0.001>p) بوده است.نتیجه گیری: آموزش از طریق پرستار بر رفتارهای خود مراقبتی بیماران تحت درمان همودیالیز، موثرتر است و باعث بهبود این رفتارها می شود. همچنین استفاده از تجربیات افراد همتا نیز مزیت هایی مانند، آموزش آسان، کم هزینه، موثر، مبتنی بر تجربیات زندگی و عدم نیاز به تجهیزات ویژه در این بیماران دارد.

Comparison of the effect of education by peer and nurse on selfcare in hemodialysis patients

Background & Aim: Providing selfcare education to patients and their family leads to improvement in the quality of life and increase in participation in selfcare programs. The aim of this study was to compare the effect of education by peer and nurse on selfcare in hemodialysis patients.Methods & Materials: In this quasiexperimental study, 105 hemodialysis patients from three selected hospitals in three cities of Isfahan province (Zarinshahr, Falavarjan and Mobarakeh) were selected by the simple random sampling method from February 2016 to September 2016. Three centers were randomly assigned to three groups including education by peer, education by nurse and control. The individual facetoface education was provided by the peer or the nurse to hemodialysis patients, and the control group only received routine education. Data gathering tool was the hemodialysis patients’ selfcare questionnaire which was completed for three groups before and one month after education. The data were analyzed using the SPSS software version 18 through Chisquare test, paired t test, the analysis of variance and Tukey’s posthoc test at the significance level of P<0.05.Results: There were no significant differences between the three groups in age, duration of dialysis, gender, and level of education (P>0.05). The Tukey’s multiple comparisons tests showed that the effect of nurse intervention on selfcare improvement was significantly more than peer intervention and the control group (P<0.001) and also the effect of peer intervention on selfcare improvement was significantly more than the control group (P<0.001).Conclusion: Education by a nurse is effective in the selfcare behaviors of hemodialysis patients and will improve these behaviors. Also, using peer experiences has advantages for hemodialysis patients such as easy, lowcost and effective education, based on life experiences and lack of need for special equipment.