میزان شیوع اعتیاد اینترنتی و نوع استفاده از اینترنت در میان دانشجویان دانشگاه های علوم پزشکی کشور (1391)

سردبیر محترمتعداد کاربران اینترنت در جهان به‌سرعت در حال افزایش است و این موضوع در کنار مزایای فراوان، می تواند مشکلاتی را نیز پدید آورد. یکی از این مشکلات می تواند در زمینه نوع استفاده از اینترنت بروز کند. در پژوهشی مشخص شد که 1/75 درصد از دانشجویان از اینترنت برای پژوهش، 2/56 درصد برای خواندن روزنامه و مجله، 8/56 درصد برای بازی کردن، 7/65 درصد برای انجام تکالیف شان، 8/56 درصد برای چت کردن، 8/53 درصد برای دیدن فیلم و 5/51 درصد برای جمع کردن اطلاعات استفاده می کنند (1). مشکل دیگر در رابطه با اینترنت، اعتیاد اینترنتی می باشد. کندال (kendal) اعتیاد اینترنتی را به‌عنوان نوعی اعتیاد روان شناختی تعریف کرده است که نشان‌دهنده نیاز به فعال بودن در اینترنت است (2). کنان (canan) و همکاران در مطالعه ای بر روی 1043 دانش آموز دریافتند که 7/9 درصد از آنان معتاد به اینترنت هستند (3). در مطالعه ای بر روی 500 دانشجوی دانشگاه شیراز نیز، 2/13 درصد از آنان معتاد به اینترنت گزارش شدند (4). با توجه به اهمیت موضوع و کمبود پژوهش ها در این زمینه، تعیین نوع استفاده دانشجویان دانشگاه های علوم پزشکی از اینترنت و میزان شیوع اعتیاد اینترنتی در میان آنان ضروری به‌نظر می رسد.از بین دانشجویان دانشگاه های علوم پزشکی کشور در سال تحصیلی 91-1390، با روش نمونه گیری آسان 346 نفر انتخاب شدند. 123 نفر (5/35%) از دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه (تیپ دو)، 116 نفر (6/33%) از دانشگاه علوم پزشکی اردبیل (تیپ سه) و 107 نفر (9/30%) از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران (تیپ یک) بودند. جمع‌آوری داده‌ها توسط پرسش‌نامه اطلاعات جمعیت‌شناختی و پرسش نامه اعتیاد به اینترنت یانگ (iat= internet addiction test) بود که ویژگی-های روان‌سنجی مناسبی دارد (5). داده ها با استفاده از نرم افزار spss 16 و روش های آماری کروسکال والیس و یو- من ویتنی تجزیه و تحلیل شدند.میانگین سنی دانشجویان 1/3±6/22 سال و اکثر افراد (3/93%) مجرد، مذکر (8/55%)، خوابگاهی (3/50%) و 24-21 ساله (3/52 درصد) بودند. 7/49 درصد از دانشجویان از اینترنت بیشتر برای کارهای علمی، 3/22 درصد چک کردن ایمیل، 4/19 درصد دانلود، 0/15 درصد شبکه‌های اجتماعی و تنها 3/4 درصد برای مراجعه به سایت های مرتبط با مسایل جنسی استفاده می‌کردند. میانگین نمره پرسشنامه اعتیاد اینترنتی 65/12±4/40 بود و تنها 9/2 درصد از دانشجویان دارای اعتیاد اینترنتی بودند، اما 93/43 درصد از دانشجویان، کاربر در معرض خطر اعتیاد بودند. در بین دانشگاه ها نیز دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه (06/4%) بیشترین و اردبیل (72/1%) کم‌ترین تعداد کاربران معتاد را داشت. میانگین نمره اعتیاد اینترنتی نیز در دانشگاه شهیدبهشتی (04/11±84/41) بیشتر از اردبیل (86/10±06/38) بود (006/0=p).نتایج نشان داد که بیشتر دانشجویان از اینترنت برای انجام امور علمی استفاده می کنند که این یافته مشابه برخی از یافته های پیشین است. برای مثال در پژوهشی، 1/75 درصد از دانشجویان از اینترنت برای امور پژوهشی استفاده می کردند (1). همچنین در این پژوهش تنها 9/2 درصد از دانشجویان دارای اعتیاد اینترنتی بودند که این آمار هم نسبت به بیشتر پژوهش-های داخلی (4) و هم خارجی (3) کم‌تر است. در بین دانشگاه ها نیز دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه بیشترین و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، کم‌ترین تعداد کاربران معتاد را داشت. با توجه به یافته ها هرچند شیوع اعتیاد اینترنتی در دانشجویان علوم پزشکی پایین است و اغلب آنان از اینترنت برای امور علمی استفاده می کنند، اما جمعیت قابل‌توجهی در معرض خطر هستند که لازم است برای پیشگیری از بروز اعتیاد اینترنتی در آنان اقداماتی از قبیل برنامه های آموزشی و مداخله‌ای مناسب انجام شود.