بررسی کیفیت شیمیایی و میکروبی آب استخرهای شنای بانوان شهر کرمانشاه

شنا یکی از ورزش‌های لذت‌بخش و مفرح به‌ویژه در فصل گرماست (1). خطرات بهداشتی استخرهای شنا را می‌توان به سه دسته فیزیکی، شیمیایی و میکروبی تقسیم نمود (2). پژوهش حاضر با هدف بررسی کیفیت شیمیایی و میکروبی آب استخرهای شنای بانوان شهر کرمانشاه انجام گرفت. در این مطالعه از 17 استخر شنای فعال بانوان شهر کرمانشاه، به‌صورت سرشماری نمونه‌برداری گردید. تعداد نمونه‌های مورد بررسی از آب استخرهای شنا 50 نمونه بود که با فواصل دوهفته‌ای برداشته شدند. پارامترهای درجه حرارت، ph، میزان کلر باقیمانده، orp، کلیفرم مدفوعی و تعداد کل کلیفرم (mpn) نمونه‌ها در پاییز 1389 به‌مدت 3 ماه مورد بررسی قرار گرفت. کلیه استخرهای مورد مطالعه سرپوشیده و دارای سیستم تصفیه آب با جریان چرخشی و زمان ماند 8-6 ساعت بودند. منبع تامین آب 16 مورد از استخرهای مورد مطالعه سیستم تامین آب شهری بود. تنها در یک مورد منبع تامین آب، استخر چاه اختصاصی بود. نتایج نشان داد که در میان نمونه‌های مورد بررسی تنها 48 درصد دارای کلر آزاد باقیمانده بالاتر از mg/l1 بودند و 78 درصد نمونه‌ها نیز در گستره ph استاندارد (8/7-2/7(ph: قرار داشتند. این یافته‌ها با مطالعه حجارتبار و همکاران مطابقت دارد (3). تمام نمونه‌های مورد بررسی فاقد کلیفرم مدفوعی و کل کلیفرم بودند. میانگین میزان orp و دمای نمونه‌ها به‌ترتیب 642 میلی ولت و 5/29 درجه سانتی‌گراد به‌دست آمد. آنالیز آماری نشان داد که ارتباط معناداری بین کلر اضافه شده و کلر باقی‌مانده با میزان orp وجود دارد به‌طوری‌که با افزایش میزان کلر اضافی و باقیمانده، میزان orp افزایش می‌یابد. با توجه به این نتایج می‌توان گفت که پتانسیل اکسیداسیون احیا آب می‌تواند به‌عنوان شاخص مناسبی جایگزین شاخص‌های کیفیت آب استخرهای شنا گردد. orp سطح فعالیت عامل اکسیدکننده باقیمانده در آب را سنجش می‌کند. رقم 700 میلی ولت یا بیشتر نشان‌دهنده گندزدایی صحیح آب استخر می‌باشد (4). همچنین ارتباط معکوسی بین کلر باقیمانده آزاد با کلیفرم مدفوعی و کل کلیفرم‌ها وجود داشت به‌طوری‌که با افزایش کلر باقیمانده به بالاتر از 4/0 میلی‌گرم در لیتر، میزان کلیفرم ها در تمام نمونه‌ها صفر بود. این یافته نیز با مطالعه مارتین و همکاران مطابقت دارد (5). در این مطالعه مشخص گردید که تمامی استخرهای شنای بانوان شهر کرمانشاه از نظر آلودگی میکروبی با استانداد مطابقت داشته ولی 52 درصد نمونه‌ها از نظر کلر باقیمانده و 22 درصد نمونه‌ها از نظر ph با استاندارد مطابقت نداشتند. این یافته‌ها ضرورت پایش مداوم شاخص‌های شیمیایی آب و همچنین کنترل گندزدایی آب استخر را روشن می‌سازد. همچنین می‌توان نتیجه گرفت برای پیش‌بینی عملکرد گندزدایی، صرفاً سنجش کلر باقیمانده آزاد آب با توجه به وضعیت متغیر آب استخرها از لحاظ دما،ph ، میزان کلرآمین‌ها، کدورت و عوامل دیگر مطلوب، معیار مطلوبی نیست و معیار مناسب‌تر سنجش پتانسیل اکسیداسیون و احیا (orp) است.