تحلیـل رابطـۀ طایفـه‌گرایـی اجتماعات محلی با توسعـۀ سیاسـی در شرایط انتخاباتی (مطالعـۀ موردی: شهرستان نورآبـاد ممسنـی)

اهداف: طایفه‌گرایی اساساً مبتنی بر رجحان یک گروه نژادی، طایفه‌ای و فرهنگ اجتماعی مشخص بر گروه‌های دیگر است که در آن انجام تصمیم‌گیری‌های سیاسی مبتنی بر گرایش‌های طایفه‌ای بوده و در تضاد با توسعۀ سیاسی است؛ زیرا توسعۀ سیاسی، فرآیند دموکراتیزاسیون مبتنی بر نهادینگی ساختارهای سیاسی برخوردار از جامعۀ مدنی و چرخۀ مسآلمت‌آمیز قدرت از طریق وفاق بین نخبگان و تفکیک و افتراق بین ساخت‌ها را در بر می‌گیرد، اما دستیابی به چنین سطحی از توسعۀ سیاسی در تصمیم‌گیری‌ها نیازمند گُذار از تعصبات قومی و طایفه‌ای است. پدیدۀ طایفه‌گرایی اجتماعی ـ سیاسی عمدتاً در اجتماعات محلی با ساختارهای طایفه‌ای عمدتاً مشاهده می‌شود که تدوام آن می‌تواند اثرات منفی متعددی مانند بی‌انگیزگی سایر گروه‌های اجتماعی و انحصارطلبی قدرت سیاسی شود. نمود عینی طایفه‌گرایی در تصمیم‌گیری‌های سیاسی عمدتاً در شرایط انتخاباتی تشدید می‌شود. در این میان شهرستان ممسنی به‌عنوان یکی از شهرستان‌های استان فارس از جمله مناطق جغرافیایی پیرامونی کشور است که هنوز عناصر سنتی خود را حفظ کرده است. این شهرستان در طی سالیان متمادی زندگی عشیره‌ای و سنتی داشته است، به‌طوری‌که هویت جغرافیایی و طایفه‌ای یکی از نیرومندترین عوامل اثرگذار بر پایگاه رای‌آوری نمایندگان این حوزۀ انتخابیه را شکل می‌دهد. بنیاد پژوهش کنونی بر این پرسش نهاده شده است که چه رابطه‌ای بین طایفه‌گرایی و توسعۀ سیاسی در اجتماعات محلی وجود دارد؟ روش: داده‌های مقاله پیشِ رو که ماهیتی توصیفی‌تحلیلی دارد، به روش کتابخانه‌ای و تحلیل آماری داده‌های میدانی (پرسش‌نامه و مصاحبه) گردآوری شده است. در روش میدانی با استفاده از نرم‌افزار spss به تبیین رابطه دو متغیر طایفه‌گرایی به مثابۀ متغیر مستقل و توسعۀ سیاسی به‌عنوان متغیر وابسته پرداخته شد.یافته‌ها/ نتایج: تحقیق نشان داد که بین دو متغیر طایفه‌گرایی و توسعۀ سیاسی ارتباط معناداری وجود داشته است. در شهرستان ممسنی به‌دلیل حاکمیت بافت سنتی و غلبۀ عناصر متاثر از این بافت بر عناصر مدرن و تلفیق آن با برخی موانع چالش‌برانگیز، فرآیند توسعۀ سیاسی با موانعی مواجه بوده است. نتیجه گیری: نگرش‌های محلی‌طایفه‌ای یکی از عوامل کلیدی بوده که در توسعه‌نیافتگی سیاسی شهرستان نورآباد ممسنی نقش داشته و به‌علت عبور ناقص شهرستان از مراحل توسعۀ سیاسی نظیر انتخابات، منجر به تثبیت نظام فکری طایفه‌گرایی شده است.