نگرش علمی- تحلیلی ویژه درراستای استدلال و اثبات وجود کواستا (کُت) در ایران (با تاکید بر وجود کواستا در چاله طبس)

اهداف: براساس تعریف و ماهیت، ژیومورفولوژیست ها باید به طور عمده به شکل ناهمواری‌های پوسته زمین و چگونگی پیدایش و تحول آن‌ها توجه و گرایش خاصی داشته باشند؛ اما برخی از متخصصان مربوط، در ایران، وجود کواستا را به سن و جنس سازند های قدیمی (مثلاً ژوراسیک) نسبت می‌دهند و به همین دلیل بر این باور هستند که در ایران اصلاً کواستا وجود ندارد. بعضی از متخصصان ژیومورفولوژی تحقیق و بیان کرده‌اند که در ایران کواستا وجود دارد؛ مثلاً سبحانی (1358) کواستا را در حاشیه جاده نطنز – کاشان مطالعه کرد. موسوی حرمی و آدابی نیز در (1377) وجود کواستاهای بوتونیری در جنوب شرق رشته کوه کپه داغ را بررسی کردند. همچنین، تیودور ابرلندر (1965) درمورد کواستاهای موجود در رشته کوه زاگرس مطالعه کرد. نگارنده مقاله حاضر نیز از سال 1370 تاکنون وجود کواستاها را در شرق چاله طبس مطالعه و بررسی کرده است. کواستا اصطلاح و واژه ای اسپانیایی است که به معنای شیب، سربالایی و غیره است. درواقع، یک ناهمواری تک شیبی نامتقارن است که از لایه های متناوب سخت و سست تشکیل شده است و در سطح فوقانی آن یک لایه سخت با شیب ملایم (بین 1 تا 15 درجه) وجود دارد که چهره اصلی شیب کواستا را در بردارد. روش: در ژیومورفولوژی، از دو روش تحقیق تاریخی و تجربی استفاده می شود. در این مقاله، علاوه بر این دو روش، به‌ویژه روش تجربی (براساس بررسی‌ها و مطالعات میدانی)، با تکیه بر مبانی نظری ژیومورفولوژی، تعریف و مشخصات کواستا مطالعه و بررسی شد. یافته‌ها/ نتایج: با توجه به مبانی نظری و روش‌های تحقیق که ذکر شد، براساس ویژگی‌های ساختمانی (تکتونیکی) و اقلیمی(فرسایشی) در ایران، کواستا هایی به وجود آمده اند و تغییر و تحول یافته‌اند؛ به‌ویژه در شرق چاله طبس. نتیجه‌گیری: با توجه به پیشینه‌های پژوهش، روش تحقیق، مبانی نظری و یافته‌های تحقیق، در نتیجه، وجود کواستا در ایران تایید و به اثبات شد؛ به‌این‌ترتیب، پیشنهاد می شود که همکاران و متخصصان ژیومورفولوژی در دانشگاه‌های ایران، وجود کواستا در ایران را بپذیرند و به دانشجویان خود معرفی کنند. همچنین، مسیولین دولتی، برنامه ریزان و طراحان محیطی نیز با استفاده خوب از این اطلاعات برای مقابله با فرسایش، اجرای پروژه‌های عمرانی و ژیومورفوتوریسم اقدام کنند.