تحلیل تاثیر عوامل جمعیّتی و توسعه اراضی ساخته شده بر پراکنده‌رویی در شهر- منطقه مرکزی مازندران

اهداف: در مقاله حاضر، به تحلیل تاثیر عوامل جمعیّتی و توسعه اراضی ساخته شده بر پراکنده‌رویی در شهر-منطقه مرکزی مازندران پرداخته شده است. روش: روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و جهت طبقه‌بندی تصاویر هوایی لندست شهر- منطقه مطالعاتی طیّ سال‌های 1365 تا 1390، از دستور طبقه‌بندی نرم‌افزار envi4.8 استفاده شد. خروجی این نرم‌افزار برای تحلیل مراحل بعدی پژوهش، در اختیار سیستم اطّلاعات جغرافیایی قرار گرفت تا رابطه میان جمعیّت و تبدیل اراضی به مصارف شهری و منطقه‌ای بررسی شود. روش‌های تحلیلی مورد استفاده در این پژوهش، روش‌ تحلیل سیاه- سفید و شاخص تعادل تراکم است که بر مبنای بررسی متغیرهای جمعیّت و نرخ رشد آن، تغییرات تراکم جمعیّت و روند توسعه اراضی ساخته شده و نرخ رشد آن، به تحلیل روند پراکنده‌رویی می‌پردازد. یافته‌های پژوهش، حاکی از هم گرایی غیرمتمرکز در روند تحوّلات توسعه اراضی است که با کاهش تراکم جمعیتّی در حومه همراه است.یافته ها/ نتایج: نتیجه حاصل از بررسی فرضیه سیاه- سفید، مبتنی بر کاهش پراکنده‌رویی در منطقه شهری بابل (کاهش شاخص پراکندگی با مقادیر02/42، 89/12 و 46/7) روند نزولی (کاهش شاخص پراکندگی از 31/36 به 49/7) و سپس صعودی (افزایش شاخص پراکندگی از 49/7 به 99/28) پراکنده‌رویی ساری و روند صعودی (افزایش شاخص پراکندگی از22/11 به 45/63) و سپس نزولی (کاهش شاخص پراکندگی از 45/63 به 02/5) قایم شهر است. نتیجه گیری: این روندها نشان می‌دهد که تحوّلات فضایی در محدوده مطالعاتی طیّ سال‌های 1365 تا 1390، دارای فراز و نشیب زیادی بوده است و برای بهبود و تقویت کیفیت زندگی در شهر-منطقه مذکور، باید به مدیریت توسعه اراضی با استفاده از تدوین برنامه‌های مدوّن شهری و منطقه‌ای پرداخته شود.