ظرفیت‌سنجی توسعۀ میان‌افزا در بافت‌های فرسودۀ شهری (نمونه: محلۀ صومعه‌بیجار شهر رشت )

توسعۀ بی‌ضابطۀ شهرها و مشکلات ناشی از آن، سبب شده تا رویکردهای متنوعی برای توسعۀ درونی شهرها پیشنهاد شود؛ ازجملۀ این رویکردها می‌توان به توسعۀ میان‌افزای شهری اشاره کرد. بافت‌های فرسودۀ شهری بنابر ماهیت خود می‌توانند بستری مناسب برای این نوع توسعه باشند تا در کنار کاهش فضاهای مسئله‌دار شهری، از گسترش بی‌رویۀ شهری جلوگیری شده و توسعۀ درونی در شهرها محقق شود؛ اما پیش از هر گونه اقدامی باید ظرفیت این بافت‌ها برای این نوع توسعه سنجیده شود. براین‌اساس، هدف این پژوهش بررسی ظرفیت محلۀ صومعه‌بیجار شهر رشت، که ازجمله محله‌های واقع در بافت فرسودۀ شهر رشت به شمار می‌رود، در راستای توسعۀ میان‌افزا است. برای دستیابی به اهداف پژوهش، از روش توصیفی-تحلیلی استفاده شده است. داده‌هاى مورد نیاز با استفاده از مطالعات اسنادی و بازدید میدانى (برداشت کاربری‌ها) گردآورى شده و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برابر با 347 خانوار تعیین شد. درنهایت، داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از آزمون ناپارامتریک علامت، مدل ahp و تحلیل خاکستری تحلیل شده‌اند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که محدودۀ مورد مطالعه، به‌جز در بخش اقتصادی، در سایر بخش‌ها، ازجمله: اجتماعی، زیست‌محیطی و کالبدی آمادگی لازم را برای اجرای توسعۀ درونی شهری با رویکرد توسعۀ میان‌افزا دارد؛ البته قابل ذکر است که این میزان در همۀ بلوک‌های محلۀ مورد مطالعه یکسان نبوده و تفاوت‌هایی در بین آنها قابل مشاهده است. همچنین، محلۀ صومعه‌بیجار برخلاف آنچه تصور می‌شود، آمادگی نسبتاً خوبی برای توسعه از نوع میان‌افزا دارد. هر چند که به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین موضوع‌هایی که در این زمینه نیازمند توجه جدی است، اعتمادسازی مسئولان برای ساکنین محله برای اجرای بهینۀ طرح‌هایی مانند طرح‌های توسعۀ شهری است.

the infill development capacity in the worn-out urban fabrics (case study: some’e bijār neighborhood in rasht)

the urban sprawl and its consequences have given rise to a range of approaches for inner-city development. one of these approaches is the urban infill development. due to their nature, worn-out urban fabrics are a suitable ground for this type of development, which not only alleviates inner-city areas, but also hinders urban sprawl, and promotes internal development in cities. however, it is necessary to look at the potential of the cities for such development. accordingly, this paper aims to study the capacity of some’e bijār neighborhood in‌ rasht as one of the worn-out urban fabrics in terms of its infill development. it is a descriptive-analytical study. the data were analyzed using document analysis and field study (land uses). a sample size of 347 households was determined by the cochran formula. in the end, analysis was conducted using a nonparametric sign test, the ahp model, and the gray analysis. the results revealed that the study area, except for the economic dimension, has the potential for implementation of inner-city development in all social, environmental and physical dimensions from the infill development approach. however, this is worth noting that this potential varies in different blocks of the neighborhood under study moreover, contrary to the expectation, some’e bijār neighborhood is relatively well prepared for the infill development. however, it seems that one of the most important issues, which calls for serious attention, is building trust among the residents of some’e bijār neighborhood about the optimal implementation of projects such as urban development.