تاثیر خلق تعادل‌های فضایی بر توسعه دانش‌بنیان و نوآور منطقه کلان‌شهری تهران

هدف پژوهش حاضر، مطالعه و تحلیل توسعه فضایی دانش‌بنیان و نوآور در سطح منطقه کلان‌شهری تهران و ارائه راهکارهایی برای توزیع فضایی متعادل در اثر سرریز منافع ناشی از توسعه قطب‌ها و خوشه‌های دانش و نوآوری در شهرستان‌های این منطقه بود. روش پژوهش، کمّی-تحلیلی و از نظر هدف­گذاری، کاربردی بود. شاخص‌های‌ ضریب جینی تمرکز فضایی فعالیت‌های اقتصادی دانش‌بنیان، ضریب جینی تخصصی‌شدن منطقه‌ای و میانگین سهم ضریب مکانی فعالیت‌های دانش‌بنیان از همه فعالیت‌های اقتصادی، با استفاده از داده­های مرکز آمار ایران محاسبه شدند. برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از مدل تحلیل مسیر به‌منظور استخراج مسیر تجربی توسعه متعادل دانش‌بنیان و نوآور در منطقه کلان‌شهری تهران از طریق تحلیل رگرسیون میان متغیرهای پژوهش در نرم‌افزارهای spss، اکسل (excel) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) استفاده شد. راهبردهای پژوهش با استفاده از ماتریس برنامه‌ریزی راهبردی کمی (qspm) اولویت‌بندی شدند تا درنهایت راهبردهای برتری که بیشترین امتیاز را در دستیابی به توسعه متعادل دانش‌بنیان و نوآور منطقه کلان‌شهری تهران کسب کردند، ارائه شوند. نتایج این پژوهش نشان داد، در فضاهایی از منطقه که در آن‌ها توسعه از طریق صنایع دانش‌بنیان در حال ‌انجام است و تخصصی‌شدن منطقه‌ای را ایجاد کرده است، ضریب جینی تمرکز فضایی این فعالیت‌ها بالا و نبود ‌تعادل منطقه‌ای ایجاد شده است. همچنین با توجه به اشتراک اغلب شهرستان‌ها در یک‌سری از فعالیت‌های تخصصی‌شده مانند محصولات فلزی فابریکی به‌جز ماشین‌آلات و تجهیزات، رادیو و تلویزیون و دستگاه‌ها و وسایل ارتباطی و وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم‌تریلر، خوشه‌بندی فضایی از شاخه‌های مختلفی از این صنایع در شهرستان‌های منطقه صورت گرفته است.

the impact of creating spatial balances on knowledge-based and innovative development (case study: tehran metropolitan area)

the main purpose of this study was analyzing the spatial development of knowledge-based and innovative in tehran metropolitan area and provide solutions for balanced spatial distribution due to the overflow of benefits arising from the development of poles and clusters of knowledge and innovation in the region. this research is practical and quantitative-analytical in terms of method. the indices of gini coefficient of spatial concentration of knowledge-based economic activities, gini coefficient of regional specialization and average share of the spatial coefficient of knowledge-based activities from all economic activities were calculated by using the collected data from statistical centre of iran. the path analysis was used to extract the experimental path of the balanced development of knowledge-based and innovative in ​​tehran metropolitan area through regression analysis between research variables in spss software, excel software and geographic information system (gis). the research strategies are prioritized using the quantitative strategic planning matrix (qspm) so that finally the superior strategies that have won the most points in achieving the balanced development of knowledge-based and innovative in tehran metropolitan area would be presented. the results showed that in areas of the region where development through knowledge-based industries is being carried out and has created regional specialization, the gini coefficient of spatial concentration of these activities is high and regional imbalance has been created, due to the participation of most of the cities in a series of specialized activities such as factory metal products except for machinery and equipment, spatial clustering of various branches of these industries has been done in the cities of the region.