توسعۀ اقتصادی مناطق حاشیه‌نشین از طریق مولدسازی دارایی ها (مطالعۀ موردی محلۀ فرحزاد)

رشد فقر و حاشیه نشینی در اثر توسعه نامتوازن منطقه ای از مهم ترین مشکلات شهرنشینی در کشور در طول پنج دهه گذشته بوده است و دولت به علت مشکلاتی که در زمینه تامین اعتبار با آن گریبان گیر است، فاقد توانایی لازم برای مداخله حداکثری در این مسئله است. رویکردهای جدید نیز مداخله از بالا به پایین دولت را در این زمینه نادرست می‌دانند و بر لزوم مشارکت اجتماعی و اقتصادی ساکنین در این محدوده ها در فرایند بازآفرینی و توانمندسازی، تاکید دارند. در این مقاله در راستای مولدسازی دارایی ها در محله فرحزاد با محوریت شهرداری تهران، رویکردهای توانمندسازی، وام خرد، تامین امنیت تصرف و رسمی سازی دارایی ها برای استخراج راهبردها، سیاست ها و اقدامات پیشنهادی بررسی شده است. اطلاعات موردنیاز برای این پژوهش از طریق پرسش‌نامه جمع آوری شد و با استفاده از نرم‌افزار spss و آنالیز swot تجزیه‌وتحلیل شد. براساس یافته های این مقاله، غیررسمی بودن سکونتگاه ها و مهارت اندک و مشاغل غیررسمی، اصلی ترین موانع مولدسازی دارایی های ساکنین هستند. در این راستا، استفاده از راهبرد وقف 99 ساله زمین، توسعه مشاغل با اولویت رستوران‌داری و تفریحات با توجه به وجود بسترهای مناسب گردشگری محله، ایجاد بازارچه‌های فروش حمایتی با توجه به وجود ذخایر مناسب زمین‌های شهری برای توسعه و حمایت از مشاغل حرفه‌ای، استفاده از پتانسیل نهادهای خیریه و مردم‌نهاد و نهادهای محلی ازجمله شورایاری و سرای محله، برای آموزش فنی و حرفه‌ای مشاغل، تشکیل تعاونی‌های شغلی و اعتمادسازی و آگاهی‌بخشی درباره فرایندهای وام‌دهی خرد، استفاده از قراردادهای اجاره به‌شرط تملیک تجهیزات کسب‌وکار برای رفع تهدید استفاده غیرهدفمند از وام خرد، توصیه می شود.

economic development of suburban areas through making assets productive (case study: farahzad neighborhood)

the main purpose of this study was examining the ways of making assets productive in suburban areas with the facilitation of municipalities that are responsible for city administration. so, the implications of empowerment, microcredit, tenure security and formalization of assets were studied in farahzad neiborhood as a case study. the data were collected using a questionnaire and analyzed using spss and swot analysis to develop strategies, policies, and executive actions. the findings showed that informal settlements, low skills, and informal employment are the main obstacles of making residents’ assets productive in suburban areas. therefore, the following solutions are suggested: 99-year endowment of land; the development of various businesses with the priority of restaurants and entertainment centers, considering that there are suitable conditions for tourism in the neighborhood; creating sales support markets due to the existence of urban land for the development and support of professional businesses; using the potential of charitable institutions, ngos, and local institutions for training jobs, forming job cooperatives; building trust and raising awareness about micro-lending processes; renting on the condition of acquiring business equipment to remove the threat of misuse of microloans. the necessity of the role of the municipalities as facilitating institutions is that on the one hand this institution lacks enough financial ability for maximum intervention, and on the other hand, new approaches see top-down intervention of public institutions as incorrect solution and the socio-economic participation of the residents necessary for the regeneration and empowerment.