بررسی علل مهاجرت معکوس از نقاط شهری به روستایی در شهرستان کرمانشاه

پدیده مهاجرت بی‌رویه از روستا به شهر یکی از بزرگ‌ترین مشکلات بیشتر کشورهای جهان سوم از جمله ایران است. یکی از مهم‌ترین راهکارهای رفع این مشکلات، تشویق برای مهاجرت معکوس به نقاط روستایی است؛ به همین دلیل، شناخت عوامل موثر بر مهاجرت معکوس موضوع پژوهش‌های مختلف بوده است. هدف این پژوهش، شناسایی عوامل موثر بر مهاجرت معکوس از نقاط شهری شهرستان کرمانشاه به نقاط روستایی است. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی است. پژوهش حاضر از حیث روش جمع‌آوری داده‌ها، در مرحله طراحی مبانی نظری، اسنادی و در مرحله جمع‌آوری داده‌ها، پیمایشی با استفاده از پرسشنامه محقق‌ساخته است. تحلیل داده‌ها نیز با کمک روش توصیفی-تحلیلی انجام می‌شود. جامعه آماری، خانوارهایی بودند که طی پنج سال اخیر به روستاهای شهرستان کرمانشاه مهاجرت کردند. پرسشنامه‌ها بین 384 خانوار از جامعه آماری به‌صورت تصادفی توزیع شد که 371 پرسشنامه تکمیل شد. ارزش‌گذاری متغیر وابسته با استفاده از طیف لیکرت چهارگزینه‌ای انجام شد. داده‌ها به روش تحلیل عاملی اکتشافی تجزیه و تحلیل شدند. برای ارزیابی میزان توافق درونی پرسشنامه نیز از آلفای کرونباخ استفاده شد. با توجه به آزمون‌های موجود، 9 عامل مطالعه‌شده که توانستند 62 درصد از واریانس 38 گویه مربوط به عوامل موثر بر مهاجرت معکوس از نقاط شهری به روستایی را در شهرستان کرمانشاه تبیین کنند، به‌ترتیب عبارت‌اند از: مسکن، هزینه-درآمد خانوار، عامل فرهنگی-زیستی، میزان دسترسی به خدمات آموزشی و بهداشتی، عامل کالبدی، فرصت‌‌های شغلی در محیط روستایی، عامل تعلق و بومی بودن، جاذبه‌‌های گردشگری و صنایع‌دستی و درنهایت کمترین عامل تاثیرگذار بر مهاجرت معکوس سیاست‌‌های حمایتی دولت از روستاییان است. در بین متغیرها، فراهم بودن امکانات آموزشی برای فرزندان با بار عاملی 85 درصد و حمایت‌های دولت از بخش کشاورزی در تامین بذر، کود، سم و... با بار عاملی 84 درصد، بیشترین تاثیر در مهاجرت معکوس دارند.

exploring factors affecting the reverse migration from urban areas to rural areas of kermanshah

excessive migration from rural areas to cities is one of the most challenges of most developing countries like iran. a significant way is encouraging reverse migration to rural areas. so, many studies have focused so far on identifying the factors affecting reverse migration. this study tried to  identify the factors affecting reverse migration from urban areas of kermanshah to its rural areas. this survey used researcher-made questionnaire to collect the data. the data analysis was done using the descriptive-analytical method. the statistical population constituted the households that have migrated to different rural areas of kermanshah over the last 5 years. questionnaires were randomly distributed among 384 households, and 371 questionnaires were completed. the data were analyzed using exploratory factor analysis. the results showe 9 factors that could explain 62% of the variance of 38 items, pertaining to factors affecting reverse migration from urban areas to rural areas in kermanshah: housing, costs-income of the families, cultural-biological issues, level of access to educational and health services, the physical factor, job opportunities in rural areas, sense of belonging and being native, and tourism attractions and handicrafts. moreover, the least affecting factor on reverse migration policies was supporting policies of governments for the villagers. from among the variables, the availability of educational facilities for children (having a factor load of 85%) and the governments’ support for the agricultural sector regarding providing seeds, fertilizers, pesticides, and so on (having a factor load of 84%) have the greatest impact on reverse migration, respectively.