مکان‌یابی بازارهای محلی روستایی (مطالعۀ موردی: مراکز دهستان استان خراسان رضوی)

ﺑﺎزارﻫﺎی محلی روﺳﺘﺎیی از ﻣﺼﺎدیقی اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺤﻮل ﺑﻨﻴﺎدی در ﻛﺎرﻛﺮد، ﺗﻮﻟﻴﺪ، اﺷﺘﻐﺎل، ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎر اﻗﺘﺼﺎدی و ﻛﺎﻟﺒﺪی روﺳﺘﺎﻫﺎ اﻳﺠﺎد میﻛﻨﻨﺪ. مزیت بازارها، عرضه مستقیم محصولات تولیدی توسط تولیدکنندگان و کاهش هزینه فروش و بازاریابی کشاورزان به‌‌دلیل فروش مستقیم محصول است. پژوهش حاضر قصد دارد بازارهای محلی روستایی را که از عمده‌ترین روش‌های متحول‌کننده توسعه روستایی محسوب می‌شوند، مکان‌یابی کند. تحقیق از حیث هدف، کاربردی و از نظر نحوه ی گردآوری اطلاعات، توصیفی-پیمایشی بود. جامعه آماری متشکل از 135 روستا با مرکزیت دهستان در استان خراسان رضوی بود. ابزار گردآوری داده‌ها و سنجش متغیرها، پرسشنامه بود. پرسشنامه با بهره‌گیری از آزمون کرونباخ  با رقم 0.853 از پایایی مطلوبی برخوردار بود. داده‌ها با بهره‌گیری از نرم‌افزار spss در قالب روش‌های آزمون فریدمن، درخت تصمیم‌گیری و k-means cluster تجزیه و تحلیل شد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، در بین 68 شاخص، میانگین رتبه‌ای شاخص‌های مرتبط با جاذبه‌های گردشگری، فعالیت‌های مرتبط با بازار و زراعت و باغداری به‌ترتیب رتبه‌های اول تا سوم را به دست آوردند. براساس تحلیل درخت تصمیم‌گیری، 31 روستا برای استقرار بازارهای محلی دائمی در رده مناسب طبقه‌بندی شد. تحلیل خوشه‌بندی براساس ضریب تاثیر، به‌ترتیب 2، 25 و 5 روستا را در اولویت اول تا سوم برای اجرای بازار محلی قرار داد. براساس نتایج، 20 روستا برای ایجاد بازار محلی جاده‌ای و 89 روستا برای استقرار بازارهای محلی دوره‌ای، مناسب تشخیص داده شدند. همچنین در هرکدام از روستاهای منتخب که از خدمات ict بهره‌مندند و روستاییان از سواد الکترونیکی مناسب‌تری برخوردار هستند، می‌توان از بازارهای مجازی که فاقد مرز و محدودیت هستند، بهره برد.

locating local village markets (case study: central villages’ markets in rural districts of khorasan razavi)

local village markets are create a fundamental transformation in the function, production, employment, and change of the economic and physical structure of villages. the advantage of markets is direct supply of manufactured products and the reduction of sales and marketing costs of farmers due to the direct sale. this research tried to locate local rural markets, which are considered to be among the most effective methods of rural development. questionnaire was used to collect the data. applying cronbach’s test, it was proved that the questionnaire has good reliability with a value of 0.853. the data were analyzed by spss software using friedman test, decision tree, and k-means cluster methods. the results showed that out of 68 indicators, the average ranking of indicators related to tourist attractions, activities related to the market, and agriculture and horticulture ranked 1 to 3, respectively. based on the decision tree analysis, 31 villages were classified in the appropriate category for the establishment of permanent local markets. the clustering analysis based on the impact factor placed 2, 25 and 5 villages in priority 1 to 3 for implementing the local market. based on the results, 20 villages were found suitable for establishing a local road market and 89 villages were found suitable for the establishment of periodic local markets. moreover, in each of the selected villages that benefit from ict services and their residents have electronic literacy, virtual markets that have no borders and restrictions can be established.